Περιγραφή της Καινοτομίας
Το Τμήμα Προστασίας & Προαγωγής της Δημόσιας Υγείας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής και το ΚΕΠ Υγείας του Δήμου Ηρακλείου Αττικής με τη συνεργασία της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, του Εθνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων-Προαγωγής Υγείας (ΕΔΔΥΠΠΥ) και της Κεντρικής Δομής των ΚΕΠ Υγείας, εγκαινίασε τον Απρίλιο του 2019, τη λειτουργία μιας νέας δομής, του «Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια». Ο «Συμβουλευτικός Σταθμός για την Άνοια» δημιουργήθηκε με πρωταρχικό στόχο την αποτελεσματική παρέμβαση στην κοινότητα και δη στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, μέσα από την ανάπτυξη των ομάδων νοητικής ενδυνάμωσης. Η παρέμβαση, του εν λόγω Σταθμού, εκτείνεται σε τρία επίπεδα: Το πρώτο είναι το επίπεδο της Αξιολόγησης, μέσω των επιστημονικών εργαλείων όπως το MMSE, το CDT και το GDS. Το δεύτερο της Λειτουργίας των Ομάδων Νοητικής Ενδυνάμωσης (ασκήσεις μνήμης, προσοχής, λόγου, προσανατολισμού, επανεκμάθηση υλικού, εφαρμογή μνημονικών τεχνικών κ.α.) και Το τρίτο είναι εκείνο της Διασύνδεσης, με εξειδικευμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Οι γενικότεροι στόχοι που επιτυγχάνονται με τη λειτουργία των ομάδων νοητικής ενδυνάμωσης εντοπίζονται στην αξιοποίηση των δομών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπως, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ κλπ., στην άμεση πρόσβαση στην ομάδα στόχου και στην πρόληψη, διατήρηση και βελτίωση του γνωστικού και λειτουργικού επιπέδου του ατόμου.
Λόγοι ανάπτυξης της Καινοτομίας
Η Άνοια, με πιο συχνή μορφή το Alzheimer, συνιστά μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομοτεχνικό πρόβλημα λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης. Τα προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης συνιστούν μια από τις αποτελεσματικότερες μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις και στοχεύουν στη σταθεροποίηση ή ακόμη και την βελτίωση της γνωστικής κατάστασης του ατόμου μέσω της αξιοποίησης των γνωστικών του λειτουργιών που παραμένουν σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Στόχοι της Καινοτομίας
Οι ειδικότεροι στόχοι, που υλοποιούνται δια μέσου του προγράμματος, δύνανται να είναι κοινωνικοί, ψυχολογικοί, πνευματικοί, σωματικοί ενώ απώτερος και τελικός στόχος παραμένει η δημιουργία μιας πόλης φιλικής προς την Γ΄ Ηλικία και την Άνοια μέσω της μετάβασης σε μια κοινωνία, όπου οι άνθρωποι θα αντιμετωπίζονται ισότιμα και θα μπορούν να αξιοποιούν τις δυνατότητές τους. Η λειτουργία του Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια, με εξαίρεση την περίοδο COVID-19 και των απαγορεύσεων που επέφερε, βρίσκεται σε στάδιο πλήρους εφαρμογής και εμπλουτισμού με νέα προγράμματα ενώ έχουν παραχθεί και τα πρώτα σημαντικά και μετρήσιμα αποτελέσματα, στους ωφελούμενους, όπως: -Μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και περιορισμός του άγχους. -Βελτίωση της γενικότερης νοητικής και σωματικής κατάστασης. -Ανάπτυξη των διαπροσωπικών και κοινωνικών σχέσεων. -Μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού. -Ενίσχυση της δραστηριοποίησης, της ενσυναίσθησης και της συναισθηματικής ασφάλειας. -Αισιόδοξη αντιμετώπιση της ζωής.
Αποτελέσματα της καινοτομίας
Λόγω της αυξημένης συμμετοχής και της μεγάλης απήχησης που είχε η δομή στον πληθυσμό αναφοράς, σήμερα λειτουργούν: -4 ομάδες νοητικής ενδυνάμωσης για πρόληψη (2 ημέρες εβδομαδιαίως) -1 ομάδα δημιουργικής έκφρασης και βιβλιαναγνωσίας ΄΄Εκφράζομαι και συζητώ, ενδυναμώνοντας νου και ψυχή΄΄(1 ημέρα εβδομαδιαίως) -1 ομάδα σωματικής ενδυνάμωσης-πρόληψης πτώσεων -και συμμετοχή των ατόμων με μεσαίο στάδιο άνοιας στην ομάδα εικαστικών του Γ΄ΚΑΠΗ . Η κύρια ωφέλεια που προκύπτει από τη δράση αφορά την παροχή ποιοτικότερης υπηρεσίας και την βελτίωση της προσβασιμότητας σε αυτή. Έως σήμερα οι ωφελούμενοι των ομάδων νοητικής ενδυνάμωσης ξεπερνούν τους 120, κι εξ΄ αυτού του λόγου κρίθηκε απαραίτητη τόσο η διεύρυνσή τους όσο και η δημιουργία νέων ομάδων. Ο ποσοτικός στόχος της συμμετοχής στις ομάδες επιτεύχθηκε στο 100% αρχικά ενώ σε λιγότερο από ένα χρόνο λειτουργίας των ομάδων ο αριθμός των συμμετεχόντων διπλασιάστηκε.Η καινοτομία βρίσκεται πλέον στο στάδιο της διάδοσης
Στάδιο σχεδιασμού
Με βάση την υπ΄αριθμ. 83/29-03-2011 απόφαση του ∆ηµοτικού Συµβουλίου του Δήμου Ηρακλείου Αττικής με την οποία αποφάσισε την ένταξή του στο Εθνικό Διαδημοτικό ∆ίκτυο Υγιών Πόλεων- Προαγωγής Υγείας, ΕΔΔΥΠΠΥ, του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, Π.Ο.Υ., & η υπ΄ αριθμ. 271/25-10-2011 απόφαση του Δ.Σ περί έγκρισης της δημιουργίας ενός (1) ∆ηµοτικού Κέντρου Πρόληψης Υγείας (ΚΕΠ Υγείας) στον Δήμο, µε σκοπό την παροχή υπηρεσιών πρόληψης υγείας, στους κατοίκους, πραγματοποιήθηκε ο σχεδιασμός της λειτουργίας του Συμβουλευτικού Σταθμού περιελάμβανε τα εξής βήματα: 2018: Εκπαίδευση των 2 στελεχών της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Ηρακλείου Αττικής -σήμερα υπεύθυνες για τη λειτουργία του Σταθμού-, σε θεωρητικό (σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση) και πρακτικό επίπεδο από την ιδιωτική Εταιρεία Νόσου Alzheimer Αθηνών. Επιλογή και προετοιμασία του χώρου που θα φιλοξενούσε τον Σταθμό λόγω της εγγύτητας με το κέντρο της πόλης και της αυτονομίας που παρείχε για την υλοποίηση της δράσης.
3/4/2019: Eγκαίνια του Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια
Mάιος 2019: Πραγματοποίηση ομιλιών στα ΚΑΠΗ του Δήμου, με σκοπό την ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση των μελών στο θέμα της πρόληψης της Άνοιας και της λειτουργίας του Σταθμού στην πόλη.
Υπεύθυνες Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια: Καραμπέτσου Μαρία, Εργοθεραπεύτρια MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας & Προαγωγής της Δημόσιας Υγείας Δήμου Ηρακλείου Αττικής, Μέλος Δ.Σ Πανελλήνιου Συλλόγου Εργοθεραπευτών (Ν.Π.Δ.Δ), Μέλος Επιστημονικής Επιτροπής ΕΔΔΥΠΠΥ Πλάκα Αικατερίνη, Κοινωνιολόγος MSc, Υπεύθυνη ΚΕΠ Υγείας Δήμου Ηρακλείου Αττικής, Μέλος Διδακτικού Προσωπικού του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ).
Στάδιο εφαρμογής
Στο στάδιο της εφαρμογής, ο σταθμός έχει τεθεί σε λειτουργία, παρέχοντας τις υπηρεσίες που αναφέρονται ανωτέρω. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρονική διάρκεια στην εφαρμογή του προγράμματος, εφόσον είναι σχεδιασμένο για να καλύπτει υπάρχουσες και προκύπτουσες ανάγκες του πληθυσμού αναφοράς. Στάδιο διάδοσης Η καινοτομία διαδίδεται στο εξωτερικό και εσωτερικό του φορέα. Για τη διάδοση αξιοποιούνται εσωτερικά κανάλια επικοινωνίας, η ιστοσελίδα του φορέα, και ακόμα το Γραφείο Τύπου του φορέα, αλλά και παρουσιάσεις σε σεμινάρια και ημερίδες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κτλ.
Συνεργασίες
Η καινοτομία αναπτύχθηκε σε όλα τα στάδια με συνεργασία με ιδιωτικό φορέα, το Εθνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων-Προαγωγής Υγείας (ΕΔΔΥΠΠΥ) και την Κεντρική Δομή των ΚΕΠ Υγείας. Οι φορείς αυτοί συνέβαλαν προσφέροντας τεχνογνωσία στο στάδιο του σχεδιασμού του προγράμματος, αναλαμβάνοντας την εκπαίδευση -θεωρητική και πρακτική- των 2 στελεχών του Δήμου και υπευθύνων σήμερα του Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια και συμβάλλοντας και στη διάδοση της δράσης σε όλα τα στάδια εφαρμογής της. Χρηματοδότηση και κόστος
Η δράση χρηματοδοτήθηκε από εθνικούς πόρους, τον προϋπολογισμό του φορέα, και ακόμα μέσω του ΕΣΠΑ και άλλων χρηματοδοτικών ταμείων. Σχετικά με το κόστος εργασίας, η εκπαίδευση -θεωρητική και πρακτική-, των 2 στελεχών του Δήμου και υπευθύνων σήμερα του Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια, είχε διάρκεια συνολικά περίπου 60 ώρες και απασχολήθηκαν περίπου 10 εκπαιδευτές συνεργάτες διαφορετικών ειδικοτήτων. Σήμερα ο Συμβουλευτικός Σταθμός για την Άνοια λειτουργεί αποκλειστικά με την ευθύνη των 2 στελεχών της Δ/νσης Κοινωνικής Πολιτικής και του Τμήματος Προστασίας & Προαγωγής της Δημόσιας Υγείας, 2-3 ημέρες (8ωρα) εβδομαδιαίως.
Στην περίοδο της πανδημίας και των συνεπειών της, ο Συμβουλευτικός Σταθμός για την Άνοια, παρότι δεν μπορούσε να συνεχίσει τη λειτουργία του μέσω των δια ζώσης συναντήσεων των ομάδων, κατ΄ επιλογή των υπευθύνων του κι αναγνωρίζοντας τις ανυπέρβλητες συχνά δυσκολίες με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι οι άνθρωποι της Γ΄ Hλικίας, έλαβαν έγκαιρα, υλικό κατ΄οίκον, με το οποίο απασχολήθηκαν δημιουργικά, με στόχο τη διατήρηση των νοητικών τους λειτουργιών, παρ΄ όλες τις αντίξοες συνθήκες και την πλήρη απομόνωση στην οποία υποχρεώθηκαν. Επίσης υπήρξε συνεχής τηλεφωνική επικοινωνία με τα μέλη των ομάδων και προσπάθεια ψυχολογικής υποστήριξής τους. Δυστυχώς, ο στόχος των διαδικτυακών συνεδριών δεν κατέστη δυνατό να επιτευχθεί λόγω της εξαιρετικά περιορισμένης πρόσβασης των ωφελουμένων σε αντίστοιχα μέσα και του χαμηλού βαθμού εξοικείωσής τους με την απαραίτητη τεχνολογία.
Εκτίμηση – περιγραφή για τις αναγκαίες συνθήκες επιτυχίας και βιωσιμότητας της καινοτομίας
Η άνοια, με πιο συχνή μορφή το Alzheimer, συνιστά μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομοτεχνικό πρόβλημα λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης. Κατά συνέπεια η λειτουργία του Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια, καλύπτει υπάρχουσες και προκύπτουσες κοινωνικές ανάγκες και δη επιδεινούμενες σύμφωνα με τις προβλέψεις της επιστημονικής κοινότητας για τη γήρανση του πληθυσμού και τις προκλήσεις όσον αφορά στη διαχείριση της Γ΄Ηλικίας.
Εμπειρίες, σκέψεις, διαπιστώσεις
Ο Συμβουλευτικός Σταθμός για την Άνοια του Δήμου Ηρακλείου Αττικής αποτελεί πλέον και επίσημα Παράδειγμα Καλής Πρακτικής, αφού πρόσφατα αναρτήθηκε το σχετικό ΔΕΛΤΙΟ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ στην ιστοσελίδα της Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΄΄ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ΄΄ http://kleisthenis.org/, http://www.otapractices.gr/. τόσο για την Ελλάδα όσο και για το εξωτερικό. Ενδεικτικά, αντιπροσωπεία Ιρανών αξιωματούχων και υψηλά ιστάμενων στελεχών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), πραγματοποίησαν επίσκεψη στην πόλη, τον Ιανουάριο του 2020, και παρακολούθησαν σχετική παρουσίαση από τις Υπεύθυνες, Μ.Καραμπέτσου-Α.Πλάκα, με σκοπό την ενημέρωσή τους για τους στόχους και τα αποτελέσματα από τη λειτουργία του Σταθμού.
Φορέας: Δήμος Ηρακλείου Αττικής
Τομέας πολιτικής: Κοινωνική Πρόνοια και Προστασία, Υγεία
Έτος: 2018
Τύπος Καινοτομίας: Σχεδιασμός και παροχή υπηρεσιών, Κοινωνική Καινοτομία
Στάδιο Καινοτομίας: Διάδοση
Ωφελούμενοι: Ειδική κατηγορία: ηλικιωμένοι και εν γένει άτομα με άνοια
Αριθμός ωφελουμένων: 120 άτομα μέχρι σήμερα σε ομάδες νοητικής ενδυνάμωσης
Πηγές Χρηματοδότησης: Εθνικοί πόροι, προϋπολογισμός φορέα, ΕΣΠΑ ή άλλα χρηματοδοτικά ταμεία
Πόσο χρήσιμη βρίσκεις αυτήν την καινοτομία; Πάτησε για να βαθμολογήσεις! Μέση Βαθμολογία 5 / 5. Αριθμός ψήφων: 4 Καμία αξιολόγηση μέχρι στιγμής! Αξιολόγησε αυτήν την καινοτομία. Πες μας τη γνώση σου για τη συγκεκριμένη καλή πρακτική! Βοήθησέ μας να βελτιώσουμε αυτήν την δημοσίευση!