Τμήμα Καινοτομίας και Βέλτιστων Πρακτικών | 9 Ιανουαρίου 2024
Περιγραφή της Καινοτομίας
Η καινοτομία του Δήμου Παλαιού Φαλήρου αφορά την εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου για την φόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων (Σ.Φ.Η.Ο.). Η κατάρτιση των Σ.Φ.Η.Ο. υποστηρίζει τη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης εντός των διοικητικών ορίων κάθε Δήμου, δημιουργώντας ένα δίκτυο ολοκληρωμένο και χρηστικό με στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτών καθώς και των επισκεπτών και των σχετικών υπηρεσιών. Είναι ένας καινούριος τομέας καθώς η χρήση και λειτουργία των ηλεκτρικών οχημάτων διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με αυτά που έχουν θερμικούς κινητήρες. Τα οφέλη για το Δήμο από την κατάρτιση του Σ.Φ.Η.Ο. είναι πολλαπλά:
• Διαμόρφωση ενός σύγχρονου και ασφαλούς πλαισίου για την ηλεκτροκίνηση.
• Ανάπτυξη υποδομών φόρτισης.
• Ανάπτυξη οδικού χάρτη συνεχούς παρακολούθησης της μελέτης και εντοπισμού κινδύνων.
• Αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων.
• Προώθηση της προστασίας του περιβάλλοντος και του μηνύματος της ανάπτυξης της πράσινης μετακίνησης στη καθημερινή ζωή των πολιτών, με αποτέλεσμα τη μείωση ρύπανσης-ηχορύπανσης, τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, την αποτελεσματικότερη χρήση ενέργειας.
• Μακροοικονομικά οφέλη με τη μείωση κόστους κινητικότητας.
Αποτελεί μια από τις υλοποιήσιμες δράσεις του στρατηγικού σχεδιασμού του Επιχειρησιακού Προγράμματος του δήμου 2019-2023 στον Πυλώνα «Περιβάλλον και Ποιότητα Ζωής» και ειδικότερα στα Μέτρα: «Αστική Ανάπλαση – Αστικές παρεμβάσεις» και «Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα (υποδομές και υπηρεσίες μεταφορών και κινητικότητας)». Εντάσσεται στην επιχειρησιακή πολιτική του δήμου ανάπτυξης πρωτοβουλιών για την προστασία του Περιβάλλοντος και την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των πολιτών και ειδικότερα στον τομέα των Βιώσιμων Πόλεων. Άλλες πρωτοβουλίες είναι η συμμετοχή σε συναφή δίκτυα (CLIMATICA, SDG 17 Greece, Αμφικτυονία/Σύμφωνο Δημάρχων), η κατασκευή έργων χώρου στάθμευσης οχημάτων, προμήθειες, συμμετοχή με περίπτερο στην 1η Πράσινη Έκθεση «Attica Green Expo» (World Environment Day – WED), η πραγματοποίηση εκδηλώσεων για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας (ΕΕΚ) 2021 και 2022, η ένταξη σε χρηματοδοτούμενο έργο για την υλοποίηση του προγράμματος «Βιώσιμη μικροκινητικότητα μέσω συστήματος κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων σε Δήμους της Χώρας» (ΚΑΠΕ).
Η υλοποίηση της καινοτομίας περιλαμβάνει και :
1. Ανάλυση κόστους - οφέλους και επιλογή μεθοδολογίας υλοποίησης του οριζόμενου από το Σ.Φ.Η.Ο. δικτύου υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο (π.χ. σύμβαση παραχώρησης, σύμβαση προμήθειας).
2. Σχέδιο και χρονικός προγραμματισμός χωροθέτησης/αδειοδότησης σημείων επαναφόρτισης Η/Ο.
3. Προδιαγραφές (τεχνικές, διαλειτουργικότητας, κ.λπ.) του προτεινόμενου δικτύου υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο.
4. Δυνατότητες χρηματοδότησης έργου.
5. Ανάπτυξη Πολιτικής Κινήτρων (σε τοπικό επίπεδο).
6. Ψηφιακά αρχεία με τα γεωχωρικά δεδομένα του Σ.Φ.Η.Ο.. Τα ψηφιακά αρχεία θα αφορούν στην πρόταση χωροθέτησης όπου θα απεικονίζονται τα σημεία επαναφόρτισης και των θέσεων στάθμευσης Η/Ο, με το σύνολο των απαραίτητων θεματικών ιδιοτήτων τους.
Τρόπος λειτουργίας
Η εκπόνηση Σχεδίου Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (Σ.Φ.Η.Ο.), προβλέπεται στο άρθρο 17 του Ν.4710/2020 , όπου καθίσταται υποχρεωτική η χωροθέτηση ενός (1) κατ’ ελάχιστον σημείου επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων ανά χιλίους (1.000) κατοίκους εντός των ορίων διοικητικής ευθύνης του κάθε δήμου. Η συγκεκριμένη υπηρεσία πρέπει να καταλήγει στον τύπο των φορτιστών που θα προμηθευτεί ο Δήμος. Επομένως απαιτείται η ύπαρξη ειδικού στελεχους για την πραγματοποίηση της έρευνας αγοράς και σε συνεργασία με τα στελέχη του Δήμου να καταλήξουν στους κατάλληλους τύπους φορτιστών. Επειδή το υφιστάμενο προσωπικό του δήμου δεν έχει την τεχνογνωσία και εξειδικευμένη αντίστοιχη εμπειρία, έγινε προκήρυξη συνοπτικού διαγωνισμού για την εν λόγω υπηρεσία. Ειδικότερα η παροχή της συμβουλευτικής - επιστημονικής υποστήριξης στα στελέχη της Ομάδας Εργασίας (ΟΕ) του Δήμου αφορούσε σε παροχή γενικής υπηρεσίας συμβουλευτικού χαρακτήρα με αντικείμενο το σχεδιασμό, προγραμματισμό και οργάνωση αναπτυξιακής δράσης για τη χωροθέτηση των Σταθμών, καθώς και σε οριζόντιου χαρακτήρα παρεμβάσεις, την υποστήριξη της υλοποίησης τους με τη μεταφορά της απαραίτητης σχετικής τεχνογνωσίας, καθώς και την παροχή εξωγενών υπηρεσιών για τα ανωτέρω στάδια εκπόνησης του Σχεδίου. Χρηματοδότηση: ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ. Η εκπόνηση του Σ.Φ.Η.Ο. ολοκληρώθηκε και αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής τα σημεία επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων την 1/3/2022.
Λόγοι ανάπτυξης της Καινοτομίας
Βασικοί λόγοι ανάπτυξης της καινοτομίας είναι:
1) Η προσαρμογή σε νέα νομοθεσία: Σύμφωνα με το άρθρο 17 του Ν.4710/2020 (ΦΕΚ 142 Α/2020) «Προώθηση της ηλεκτροκίνησης και της διατάξεις», καθίσταται υποχρεωτική η χωροθέτηση ενός (1) κατ’ ελάχιστον σημείου επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων ανά χιλίους (1.000) κατοίκους εντός των ορίων διοικητικής ευθύνης του κάθε δήμου. Με δεδομένο ότι ο πληθυσμός του δήμου μας ανέρχεται σε 64.021 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία επίσημη απογραφή του 2011, είναι απαραίτητα, τουλάχιστον, 64 σημεία φόρτισης.
2) Η επίτευξη του στρατηγικού στόχου του φορέα για την προστασία του περιβάλλοντος και συγκεκριμένα για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα εντός των αστικών κέντρων και οικιστικών ιστών. Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης μέσα από ένα δίκτυο υποδομών φόρτισης μπορεί να συμβάλει σε αυτόν τον στόχο.
3) Η δημιουργία υποδομών για την ενθάρρυνση της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων.
Στόχοι της Καινοτομίας
Στόχοι της πρωτοβουλίας είναι
1) η συγγραφή του Σχεδίου Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων του Δήμου Παλαιού Φαλήρου με κύριο γνώμονα τη δημιουργία ενός βασικού σχεδίου (masterplan), που να αφορά στον προγραμματισμό εγκατάστασης 64 σταθμών φόρτισης με ορίζοντα υλοποίησης το χρονικό διάστημα των τριών (3) ετών.
2) η κάλυψη των αναγκών φόρτισης για το 100% των κατηγοριών ηλεκτρικών οχημάτων μέσα στα επόμενα πέντε (5) έτη.
3) η βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών εντός της περιοχής του Δήμου.
4) η μείωση των εκπομπών ρύπων στην ατμόσφαιρα.
5) η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
6) η αποκόμιση οικονομικού οφέλους για το Δήμο και τις επιχειρήσεις με τη μείωση του κόστους κινητικότητας.
Αποτελέσματα της καινοτομίας
Σύμφωνα με την πληθυσμιακή προσέγγιση που επικράτησε κατά την κατάρτιση, διαχωρίζεται η έκταση του Δήμου σε 64 ζώνες των 1000 κατοίκων περίπου και χωροθετούνται: 81 θέσεις φόρτισης σε 54 διαφορετικά σημεία.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα από την κατάρτιση του Σ.Φ.Η.Ο. αφορούν
1) τη βελτίωση των κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών συνθηκών της χωρικής του αρμοδιότητας με την μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου,
2) την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης,
3) την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, καθώς η ανάπτυξη δικτύου φορτιστών θα δώσει ώθηση στις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων ενώ παράλληλα μπορούν να αναπτυχθούν και άλλες μορφές κινητικότητας και μικροκινητικότητας όπως το car sharing.
4) τα μακροοικονομικά οφέλη από τη μείωση του κόστους κινητικότητας (αποσυμφόρηση κυκλοφορίας). Σύμφωνα με ανάλυση κόστους-οφέλους, με βάση τα πιθανά μοντέλα μεθοδολογίας υλοποίησης, σε περίπτωση κατασκευή και λειτουργίας των σημείων φόρτισης από τον Δήμο, η εκτιμώμενη απόδοση θα είναι περίπου 4,8%, σε περίπτωση κατασκευής από τον Δήμο και λειτουργίας από ιδιώτη, η εκτιμώμενη απόδοση θα είναι περίπου 4,3, ενώ σε περίπτωση κατασκευής και λειτουργίας από ιδιώτη, η εκτιμώμενη απόδοση θα είναι περίπου 8.000 ευρώ/έτος για χρήση 15 ετών.
Στάδιο σχεδιασμού
Για το σχεδιασμό το Σ.Φ.Η.Ο., που διήρκεσε από τον Δεκέμβριο του 2020 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2022, συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας αποτελούμενη από μηχανικούς και υπηρεσιακά στελέχη του Δήμου, και την ομάδα εργασίας του αναδόχου.
Μετά την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου, υπεγράφη η δημόσια σύμβαση. Πραγματοποιήθηκε διαβούλευση με τίτλο: ''Δημόσια Διαβούλευση - Συμμετοχικές διαδικασίες: Παρουσίαση επικρατέστερου σεναρίου - έκφραση απόψεων φορέων'' την 1 Νοεμβρίου 2021, μέσω τηλεδιάσκεψης, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, με προσκεκλημένους διάφορους σχετικούς φορείς όπως ΔΕΔΔΗΕ, ΟΑΣΑ Α.Ε., Ελληνικό Ινστιτούτο Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων - ΕΛ.ΙΝ.Η.Ο. κλπ. Παράλληλα, στο πλαίσιο της συμμετοχικότητας για την εκπόνηση του Σ.Φ.Η.Ο., αναπτύχθηκε και ειδικό ερωτηματολόγιο που απευθυνόταν σε κάτοικους, εργαζόμενους ή/και επισκέπτες του Δήμου (ευρύ κοινό). Έγινε παρουσίαση της διαβούλευσης από τον ανάδοχο όπου αναλύθηκαν τα εναλλακτικά σενάρια χωροθέτησης και παρουσιάστηκε το επικρατέστερο. Στη συνέχεια ολοκληρώθηκε το σχέδιο και καταγράφηκαν ενέργειες για την εφαρμογή του με εναλλακτικές μεθόδους υλοποίησης Αποτυπώθηκε ο χρονικός προγραμματισμός της χωροθέτησης/αδειοδότησης των σημείων φόρτισης, συντάχθηκαν οι προδιαγραφές του προτεινόμενου δικτύου σημείων επαναφόρτισης, αναφέρθηκαν οι δυνατότητες χρηματοδότησης της δράσης και έγινε ανάπτυξη πολιτικής κινήτρων (επιδοτήσεις κτλ) για τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων από τους πολίτες σε τοπικό επίπεδο.
Στάδιο εφαρμογής
Σύμφωνα με την πληθυσμιακή προσέγγιση που επικράτησε κατά την κατάρτιση, διαχωρίζεται η έκταση του Δήμου σε 64 ζώνες των 1000 κατοίκων περίπου και χωροθετούνται: 81 θέσεις φόρτισης σε 54 διαφορετικά σημεία.
Η εκπόνηση του Σ.Φ.Η.Ο. ολοκληρώθηκε και αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ τα σημεία επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων την 1/3/2022. Στο στάδιο αυτό πρόκειται να τεθεί σε δημοπράτηση η διαχείριση προς εκμετάλλευση των εγκεκριμένων θέσεων φορτιστών οχημάτων.
Οι δείκτες αξιολόγησης της επιτυχίας του έργου θα είναι το % μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου καθώς και το % της μείωσης του κόστους κινητικότητας για το Δήμο.
Συνεργασίες
Επειδή το υφιστάμενο προσωπικό του δήμου δεν έχει την τεχνογνωσία και εξειδικευμένη εμπειρία, κατόπιν συνοπτικού διαγωνισμού, ανατέθηκε σε εξωτερικό συνεργάτη η συμβουλευτική - επιστημονική υποστήριξη στα στελέχη της ομάδας έργου του Δήμου. Παράλληλα, φορείς που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, συνέδραμαν με την εμπειρία, τις απόψεις και τα σχόλιά τους στη διαδικασία προσδιορίζοντας άλλα πιθανά αντιπροσωπευτικά σημεία στο Δήμο. Στην υλοποίηση της δράσης συνέβαλε και ομάδα εργασίας από τη ΔΕΔΔΗΕ, η οποία συμμετείχε στην αξιολόγηση των εναλλακτικών προτάσεων για την κατάρτιση του Σχεδίου.
Χρηματοδότηση και κόστος
Το οικονομικό κόστος για την ανάπτυξη της καινοτομίας ανήλθε συνολικά στο ποσό των 59.520 ευρώ, ενώ το οικονομικό κόστος ετησίως για την υλοποίηση αναμένεται να είναι 2.000 ευρώ ανά έτος.
Το κόστος προμήθειας αναμένεται να είναι περίπου 150.000€, το κόστος σύνδεσης περίπου 63.000€, ενώ τα λειτουργικά έξοδα και συντήρηση (από το 3ο έτος) περίπου 31.000€/έτος.
Για την ανάπτυξη της καινοτομίας απασχολήθηκαν 4 μηχανικοί για χρονικό διάστημα 1,5 έτους , για τη λειτουργία 2 μηχανολόγοι-μηχανικοί για 10 ώρες μηνιαίως.
Προκλήσεις και τρόποι αντιμετώπισης κατά το σχεδιασμό, δοκιμή και υλοποίηση
Απαιτήθηκε οργάνωση, προγραμματισμός και συντονισμός επειδή οι διαφορετικοί εμπλεκόμενοι έπρεπε να συμβάλλουν από κοινού και εποικοδομητικά στο εγχείρημα. Η Υπηρεσία του δήμου σε συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή ωστόσο ήταν σε θέση να φέρουν εις πέρας με επιτυχία όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες ολοκλήρωσης της εκπόνησης του Σ.Φ.Η.Ο..
Εκτίμηση – περιγραφή για τις αναγκαίες συνθήκες επιτυχίας και βιωσιμότητας της καινοτομίας
Απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχία της καινοτομίας είναι: 1) Να συμπεριληφθεί στο στρατηγικό πλάνο της δημοτικής αρχής και να γίνει χάραξη των πολιτικών για την ολοκλήρωση του έργου. 2) Η διάδοση της πρωτοβουλίας και η υλοποίησης δράσεων ενθάρρυνσης χρήσης από το ευρύ κοινό. 3) Η εξασφάλιση χρηματοδότησης.
Εμπειρίες, σκέψεις, διαπιστώσεις
Οι διεργασίες σχεδιασμού και ολοκλήρωσης της εκπόνησης του Σ.Φ.Η.Ο. αποτέλεσαν μια νέα εμπειρία τόσο για τη Δημοτική Αρχή όσο και για την Υπηρεσία. Αναδείχθηκε ο σημαντικός ρόλος της συνεργασίας φορέων (δημοσίων και ιδιωτικών / τοπικών και μη), της συμμετοχικότητας και του θετικού αποτελέσματος που επιφέρουν αυτές στην τοπική κοινωνία.
Τίτλος Φορέα: Δήμος Παλαιού Φαλήρου
Επίπεδο διακυβέρνησης: Τοπικό
Τομέας πολιτικής: Περιβάλλον και κλιματική αλλαγή
Πεδίο καινοτομίας: Πράσινη μετάβαση δημόσιας οργάνωσης
Έτος σχεδιασμού καινοτομίας: 2020
Τύπος Καινοτομίας: Σχεδιασμός και παροχή υπηρεσιών
Στάδιο Καινοτομίας: Εφαρμογή
Ωφελούμενοι: Γενικός Πληθυσμός (όλες οι κατηγορίες πολιτών του επιπέδου εφαρμογής της καινοτομίας)
Αποτελέσματα (αρ. ωφελ.): Πληθυσμός Παλαιού Φαλήρου (64.000 κάτοικοι) και επισκέπτες της χωρικής αρμοδιότητας του Δήμου
Πηγές χρηματοδότησης: Πράσινο Ταμείο
Πόσο χρήσιμη βρίσκεις αυτήν την καινοτομία; Πάτησε για να βαθμολογήσεις! Μέση Βαθμολογία 5 / 5. Αριθμός ψήφων: 8 Καμία αξιολόγηση μέχρι στιγμής! Αξιολόγησε αυτήν την καινοτομία. Πες μας τη γνώση σου για τη συγκεκριμένη καλή πρακτική! Βοήθησέ μας να βελτιώσουμε αυτήν την δημοσίευση!