Το Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς ανέπτυξε καινοτομία η οποία αφορά «Πρόγραμμα περιεγχειρητικής διαχείρισης αίματος ασθενούς- Patient Blood Management (PBM)». Η ανάγκη για εφαρμογή προγραμμάτων PBM έχει διατυπωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από το 2010.
Το Πρόγραμμα PBM στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς αφορά ασθενείς με προγραμματισμένο χειρουργείο, όπου απαιτείται ο εργαστηριακός έλεγχος του ασθενούς που περιλαμβάνει και την εξέταση της αιμοσφαιρίνης του, 2 εβδομάδες τουλάχιστον πριν το χειρουργείο. Παρόμοια Πρόγραμματα PBM προβλέπονται με νόμο σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Έτσι υπάρχει δυνατότητα έγκαιρης χρονικά αποκατάστασης της αναιμίας που τυχόν θα διαγνωσθεί στον ασθενή ώστε αυτός να προσέλθει στο προγραμματισμένο χειρουργείο υπό βέλτιστες συνθήκες.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:1) Παροχή υπηρεσιών υγείας στο πλαίσιο της βέλτιστης ασφάλειας ασθενών (Patient Safety) με συντονισμένη διατμηματική ενδο/εξωνοσοκομειακή Υπηρεσία Υγείας που λειτουργεί με συγκεκριμένες διαδικασίες και πρωτόκολλα
2) Βελτιστοποίηση κλινικής κατάστασης ασθενούς (ελάττωση νοσηρότητας και ημερών νοσηλείας, εξοικονόμηση μονάδων αίματος για μετάγγιση από τον περιορισμό των μεταγγίσεων αίματος, εξοικονόμηση κόστους νοσηλείας)
Η Υπηρεσία PBM εφαρμόζεται ως διαδικασία για πρώτη φορά στην ελληνική πραγματικότητα. Συμμετέχουν τα όργανα του νοσοκομείου Επιστημονικό Συμβούλιο και Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας και αποτελείται από: α) Εξωτερικό Ιατρείο PBM , που στελεχώνεται από 2 επισκέπτριες υγείας, β) Ιατρούς της Νοσοκομειακής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας που πραγματοποιούν εκτίμηση αναιμίας και παρέχουν συμβουλευτική για εξατομικευμένα περιεγχειρητικά μέτρα, γ) Χειρουργικό Τομέα, δ) Αναισθησιολογικό Τομέα.
Η προστιθέμενη αξία της καινοτομίας αφορά την αύξηση της ασφάλειας των ασθενών (Patient Safety), την συμβολή στην επίτευξη της επάρκειας αίματος (η χώρα εισάγει ανά έτος 25.000 μονάδες αίματος από τον ελβετικό Ερυθρό Σταυρό), και κατά συνέπεια στο οικονομικό όφελος του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Λόγοι ανάπτυξης της Καινοτομίας
Οι βασικότεροι λόγοι ανάπτυξης της καινοτομίας είναι: 1) Η ανάγκη για αναζήτηση βέλτιστης θεραπευτικής πρακτικής για την αύξηση της ασφάλειας ασθενούς (patient safety), 2) Η προληπτική αντιμετώπιση της προεγχειρητικής αναιμίας, καθώς τόσο η αναιμία όσο και η μετάγγιση αίματος αυξάνουν την νοσηρότητα/θνητότητα των ασθενών και 3) Η διαχείριση του κόστους που προκαλεί η νοσηλεία ασθενών
Κύριοι στόχοι της καινοτομίας είναι: 1. Καθιέρωση της θεραπευτικής πρακτικής σε Εθνικό Επίπεδο 2. Αυτάρκεια Αίματος σε εθνικό επίπεδο 3. Η εξοικονόμηση πόρων για το Νοσοκομείο και το Σύστημα Υγείας γενικότερα.
Αποτελέσματα της καινοτομίας
Με την εφαρμογή του Προγράμματος (έχει επιτευχθεί και παρατηρείται σταδιακή αύξηση του αριθμού των ασθενών που προσέρχονται ανά έτος στο Εξωτερικό Ιατρείο PBM (το 2021 34 ασθενείς, το 2020 18 ασθενείς, το 2019 15 ασθενείς). Με την προσπάθεια εφαρμογής ορθών πρακτικών «Optimal Blood Use" που αποτελεί μέρος του PBM, το τμήμα της Αιμοδοσίας του ΓΟΝΚ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ έχει πετύχει τα εξής αποτελέσματα:1. 100% επάρκεια του νοσοκομείου στις μεταγγίσεις των ασθενών από το 2019 και έπειτα.
2. Δεν απαιτείται κατάθεση αίματος από το συγγενικό περιβάλλον του ασθενούς (Οι εθελοντικές αιμοληψίες του νοσοκομείου ανέρχονται σε ποσοστό 83% περίπου το 2021)
3. Μηδενικές αναβολές χειρουργείων λόγω έλλειψης αίματος τα τελευταία έτη.
Ο μικρός αριθμός των ασθενών, δεν επιτρέπει την καταγραφή της ελάττωσης των αρνητικών κλινικών επιπτώσεων της μετάγγισης και της ελάττωσης του κόστους της νοσηλείας των ασθενών στο νοσοκομείο, ωστόσο σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο εξωτερικό (Υπουργείο Υγείας στη Δυτική Αυστραλία) σε 605.000 περίπου ασθενείς την περίοδο 2008- 2014 η εφαρμογή συστήματος PBM έχει καταγράψει εξοικονόμηση περίπου 115 εκατομμυρίων $ κυρίως λόγω μείωσης του αριθμού των γενόμενων μεταγγίσεων.
Στάδιο σχεδιασμού Πηγή έμπνευσης για τον σχεδιασμό της καινοτομίας, στον οποίο συμμετείχαν 2 Ιατροί Αιματολόγοι που υπηρετούν στην ΝΥ Αιμοδοσίας του φορέα, ήταν η γενικότερη διεθνής εμπειρία από ανάλογες πρακτικές σχετικά με την περιεγχειρητική διαχείριση του αίματος, που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επωφελείς και αποτελεσματικές. Αρχικά, μελετήθηκαν οι Διεθνείς Συστάσεις Παροχής Υπηρεσίας PBM από σχετική βιβλιογραφία και ιδιαίτερα οι οδηγίες εφαρμογής PBM από την ΕΕ τόσο για τα κράτη μέλη όσο και ανεξάρτητα για τα νοσοκομεία.Οι διεθνείς οδηγίες προσαρμόσθηκαν στην ελληνική πραγματικότητα λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες ιδιαίτερες συνθήκες πχ απουσία διασύνδεσης πρωτοβάθμιας-τριτοβάθμιας περίθαλψης. Για τον σχεδιασμό της καινοτομίας εφαρμόστηκε το πρότυπο Διαχείρισης Ποιότητας ISO 9001-2015 και οι αρχές της Διαχείρισης Κινδύνων (Risk Management). Κατά το στάδιο του σχεδιασμού πραγματοποιήθηκαν επίσης ανακοινώσεις σε συνέδρια και ομιλίες, όπως η 23η Εθνική Συνάντηση για την Αιμοεπαγρύπνιση. Ενέργειες για την υλοποίηση της καινοτομίας • 25/4/2019 Έγκριση του πρωτοκόλλου διαχείρισης σιδηροπενίας/ αναιμίας σε προγραμματισμένα χειρουργεία από το Επιστημονικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου (66η συνεδρίαση). • 21/1/2020 Ενημέρωση των χειρουργικών κλινικών για την λειτουργία του εξωτερικού ιατρείου PBM. • 6/3/2020 Έναρξη λειτουργίας εξωτερικού ιατρείου PBM (NEIM) • 13/1/21 Έναρξη συνεργασίας με Ευρωπαϊκό Δίκτυο PBM (Πανεπιστήμιο Φρανκφούρτης) που διακόπηκε λόγω της πανδημίας, αλλά προβλέπεται να συνεχιστεί. Στάδιο πειραματικής εφαρμογής Κατά το στάδιο της πειραματικής εφαρμογής, αρχικά αναπτύχθηκε πρωτόκολλο διαχείρισης ασθενών προγραμματισμένων χειρουργείων. Επίσης, πραγματοποιήθηκε στελέχωση του Εξωτερικού Ιατρείου PBM με 2 επισκέπτριες Υγείας και στελέχωση ιατρείου PBM με 2 Αιματολόγους- ιατρούς Αιμοδοσίας. Η ανεύρεση του ανθρώπινου δυναμικού έγινε κυρίως μέσα από το δυναμικό της ΝΥ Αιμοδοσίας και το κόστος εξέτασης POC (Point of Care, της αιμοσφαιρίνης αίματος ανέλαβε η ΝΥ Αιμοδοσίας που διαθέτει τον σχετικό εξοπλισμό (κόστος ανά ασθενή 0,33 ευρώ). Στάδιο εφαρμογής Η καινοτομία εφαρμόζεται με βάση το πρωτόκολλο διαχείρισης ασθενών προγραμματισμένων χειρουργείων και περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: • 6/3/2020 Έναρξη λειτουργίας εξωτερικού ιατρείου ανίχνευσης αναιμίας σε προεγχειρητικούς ασθενείς προγραμματισμένων χειρουργείων και ιατρείου PBM (NEIM). Εφόσον διαγνωστεί η αναιμία, συνταγογραφείται πληρέστερος εργαστηριακός έλεγχος για την διερεύνηση της αιτίας αυτής. Σε περίπτωση διάγνωσης αναιμίας, (έστω και την ημέρα -1 του χειρουργείου), γίνεται κάθε δυνατή προσπάθεια θεραπευτικής αντιμετώπισης με αιματινικούς παράγοντες από τους ιατρούς που στελεχώνουν το ιατρείο PBM. • 13/1/21 Έναρξη συνεργασίας με Ευρωπαϊκό Δίκτυο PBM (Πανεπιστήμιο Φρανκφούρτης) που διακόπηκε λόγω της πανδημίας, αλλά προβλέπεται να συνεχιστεί. Για την αξιολόγηση της καινοτομίας παρακολουθούνται καθορισμένοι δείκτες μέτρησης-KPIs (Key Performance Indicators: % αναιμικών προεγχειρητικά ασθενών, αριθμός καταγραφομένων ασθενών στο Πρωτόκολλο PBM, λόγος αιτήσεων αίματος/ μεταγγίσεις, μετεγχειρητικές μεταγγίσεις, χρήση αιματινικών παραγόντων), για την σύγκριση προ /μετά την έναρξη της εφαρμογής. Επίσης, πραγματοποιούνται συνεχείς εκπαιδεύσεις καθώς και υπενθυμίσεις στις κλινικές του φορέα σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος. Στάδιο διάδοσης Η καινοτομία στο στάδιο της διάδοσής της υιοθετήθηκε χωρίς αντιδράσεις στο εσωτερικό του φορέα, ενώ έχει γίνει χρήση εσωτερικού δικτύου επικοινωνίας με παρουσιάσεις, με διανομή έντυπου υλικού, ενημερωτικά – υπηρεσιακά σημειώματα και σεμινάρια. Στο εξωτερικό του φορέα γίνεται επικοινωνία της καινοτομίας μέσω έντυπου υλικού, της ιστοσελίδας του φορέα, συνεδρίων, εκδηλώσεων, ημερίδων, παρουσιάσεων σε ομάδες εργασίας και σεμιναρίων. Ο φορέας έχει συμμετάσχει στη διάδοση της καινοτομίας με μεταφορά γνώσεων και στοιχείων, παραδίδοντας το πρωτόκολλο που αναπτύχθηκε για την εφαρμογή της καινοτομίας αυτούσιο σε άλλες Νοσοκομειακές Μονάδες (Αρεταίειο, Παν. Νοσοκομείο Λάρισας, ΓΚΑ Γ. Γεννηματάς, Γενικό Νοσοκομείο Βόλου). Συγκεκριμένα, ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν για την διάδοση της καινοτομίας είναι: • 22/8/2021 Δίκτυο 5 Ελληνικών Νοσοκομείων για το PBM με κοινό πρωτόκολλο. • 24/-26/1/2022 Παρακολούθηση από τους υπευθύνους των Νοσοκομείων για το Δίκτυο PBM σεμιναρίου για το πρότυπο ISO ΕΝ 15244-Μελέτη Διαχείρισης Κινδύνου μέσω σχεδιασμού, λειτουργίας και ελέγχου κλινικών διεργασιών. Συνεργασίες Τον Ιανουάριο του 2022, εκπρόσωποι από νοσοκομειακές μονάδες που συμμετέχουν στο κοινό πρωτόκολλο για την εφαρμογή της καινοτομίας, παρακολούθησαν από κοινού σεμινάριο πιστοποίησης ΕΝ ISO 15224 για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου PBM σε προγραμματισμένα χειρουργεία. Η συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νοσοκομείων PBM η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης (PBM Network Coordination Centre, University Hospital Frankfurt) μετά την αναστολή της στις αρχές του 2021, λόγω αναπροσαρμογών στις προτεραιότητες που έθεσε το Σύστημα Υγείας της Γερμανίας λόγω της πανδημίας COVID-19 αναμένεται να συνεχιστεί. Χρηματοδότηση και κόστος Στο αρχικό στάδιο και μέχρι την πλήρη ανάπτυξή της καινοτομίας απασχολήθηκαν 2 Επισκέπτες Υγείας για 5 ώρες την εβδομάδα και 2 Ιατροί για 6 ώρες ανά εβδομάδα. Το κόστος ελέγχου της αιμοσφαιρίνης του ασθενούς για τον εντοπισμό των ασθενών με αναιμία, με POC Αιμοσφαιρινόμετρο στα Εξωτερικά χειρουργικά ιατρεία είναι μόνο η τιμή της κυβέτας (αναλώσιμο,0,33 ευρώ ανά άτομο), ποσό που θεωρείται αμελητέο.
Η Υπηρεσία Αιμοδοσίας αντιμετωπίζει την απαίτηση από το πρωτόκολλο για έλεγχο της αναιμίας του ασθενούς κατά την πρώτη επίσκεψη στο εξωτερικό χειρουργικό ιατρείο, ελέγχοντας την αιμοσφαιρίνη των ασθενών την ημέρα -1 του χειρουργείου. Στη συνέχεια αποφασίζει τις θεραπευτικές πρακτικές αντιμετώπισης αναιμίας/σιδηροπενίας, μετά από συνεννόηση με τον θεράποντα χειρουργό. Πρόβλημα αποτελεί επίσης το γεγονός ότι το % των ασθενών που προσέρχονται στο ιατρείο είναι ακόμα χαμηλό (περίπου 7%) και εντείνονται οι προσπάθειες διάχυσης της πρακτικής εντός του νοσοκομείου. Μια λύση θα ήταν να απαιτείται η δήλωση από τον θεράποντα ιατρό στην πλατφόρμα για την λίστα των χειρουργείων ότι έχει πραγματοποιηθεί ο απαραίτητος εργαστηριακός έλεγχος.
Εκτίμηση – περιγραφή για τις αναγκαίες συνθήκες επιτυχίας και βιωσιμότητας της καινοτομίαςΑπαραίτητες προϋποθέσεις για την λειτουργία και την βιωσιμότητα της καινοτομίας είναι, σε επίπεδο νοσοκομειακής οργάνωσης, η δέσμευση της Διοίκησης και σε εθνικό επίπεδο η δέσμευση των αρμόδιων αρχών, των επιστημονικών εταιρειών, των οργανώσεων των ασθενών. Ωστόσο, η εφαρμογή της επίσης καταδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω εναρμόνιση της χώρας με τις ευρωπαϊκές συστάσεις και πρακτικές, καθώς κρίνεται απαραίτητη η θεσμοθέτησή της μέσω της νομοθεσίας, προκειμένου να διασφαλισθεί η εφαρμογή της σε εθνικό επίπεδο. .
Εμπειρίες, σκέψεις, διαπιστώσειςΜέσω της εφαρμογής της καινοτομίας, που πραγματοποιήθηκε με διατμηματική συνεργασία, έχει επιτευχθεί αυτονομία του φορέα σε ανάγκες αίματος, κλινικό όφελος και ικανοποίηση για τον ασθενή. Η χώρα έχει επενδύσει μονομερώς στην αύξηση της συλλογής του αίματος, έχοντας πολύ καλό δείκτη συλλογής αίματος μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά υπολείπεται στην εφαρμογή οργανωμένων πρακτικών περιορισμού των μεταγγίσεων (σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα θα έπρεπε να επαρκούν οι αιμοληψίες). Με την πρακτική PBM οι μεταγγίσεις χορηγούνται σε αυτούς που τις έχουν πραγματικά ανάγκη, γεγονός που επιφέρει σημαντικά οφέλη τόσο για τον ίδιο τον ασθενή όσο και για την νοσοκομειακή μονάδα και συνολικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας.Φορέας: Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς «Οι Άγιοι Ανάργυροι»
Επίπεδο διακυβέρνησης: Περιφερειακό
Τομέας πολιτικής: Υγεία
Πεδίο καινοτομίας: Παροχή υπηρεσιών υγείας
Έτος Σχεδιασμού Καινοτομίας: 2019
Τύπος Καινοτομίας: Σχεδιασμός και παροχή υπηρεσιών, Οργανωτική καινοτομία, Διαχείριση υποδομών και χρηματοοικονομικών πόρων
Στάδιο Καινοτομίας: Διάδοση
Ωφελούμενοι: Γενικός πληθυσμός
Αριθμός ωφελουμένων: 34 ασθενείς το 2021
Πηγές Χρηματοδότησης: Εθνικοί πόροι, προϋπολογισμός φορέα
URL: Πρόγραμμα-περιεγχειρητικής-διαχείρισης-αίματος-ασθενούς-Patient-Blood-Management-PBM
Πόσο χρήσιμη βρίσκεις αυτήν την καινοτομία; Πάτησε για να βαθμολογήσεις! Μέση Βαθμολογία 4.8 / 5. Αριθμός ψήφων: 4 Καμία αξιολόγηση μέχρι στιγμής! Αξιολόγησε αυτήν την καινοτομία. Πες μας τη γνώση σου για τη συγκεκριμένη καλή πρακτική! Βοήθησέ μας να βελτιώσουμε αυτήν την δημοσίευση!