Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών είναι η αρμόδια υπηρεσία για τον σχεδιασμό της πολιτικής καινοτομίας στο δημόσιο τομέα. Το Παρατηρητήριο Καινοτομίας Δημοσίου Τομέα αποτελεί το μηχανισμό του Υπουργείου Εσωτερικών για την παρακολούθηση του επιπέδου καινοτομίας των δημοσίων οργανώσεων με σκοπό τη λήψη αποφάσεων βάσει δεδομένων.

 

Το Αποθετήριο Καινοτομιών Δημοσίου Τομέα αποτελεί μια από τις βασικές λειτουργίες του Παρατηρητηρίου Καινοτομίας, καθώς σε αυτό καταχωρούνται ψηφιακά οι καινοτομίες που σχεδιάζουν και υλοποιούν οι δημόσιες οργανώσεις της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

 

Ο σκοπός του Αποθετηρίου Καινοτομιών είναι η εφαρμογή της πέμπτης αρχής της Διακήρυξης Καινοτομίας Δημοσίου Τομέα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Συγκεκριμένα, το Αποθετήριο Καινοτομιών αποτελεί την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη της δημόσιας διοίκησης, η οποία στοχεύει στην ανάδειξη και διαμοίραση καλών πρακτικών οι οποίες αναπτύσσονται από τις δημόσιες οργανώσεις. Επίσης, υποστηρίζει τη διαδικασία της μάθησης και ανταλλαγής τεχνογνωσίας μεταξύ των δημοσίων υπηρεσιών, ειδικά σε πεδία που αυτές αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις.

 

Από τα δεδομένα του Αποθετηρίου Καινοτομιών παράγεται ο Χάρτης Καινοτομίας της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Συγκεκριμένα,  οι υποβαλλόμενες καινοτομίες, παρέχουν ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα τα οποία χρησιμοποιούμε στην υπηρεσία μας, με ειδικούς δείκτες προκειμένου να εξάγουμε συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά της καινοτομίας στο δημόσιο τομέα της Ελλάδας. Μέσα από την παραπάνω ανάλυση, αξιολογούμε επίσης, τη διαδικασία ανάπτυξης καινοτομίας που εφαρμόζουν οι δημόσιες οργανώσεις και αναγνωρίζουμε τα εμπόδια και τους οδηγούς της καινοτομίας  στην ελληνική δημόσια διοίκηση.

 

Παρουσίαση Χάρτη Καινοτομίας Δημόσιας Διοίκησης

 

Ο Χάρτης Καινοτομίας, αποτελεί την οπτική απεικόνιση ποσοτικών δεδομένων για τις καινοτομίες, οι οποίες κατανέμονται ανά περιφερειακή ενότητα, λαμβάνοντας υπόψη, την έδρα του φορέα που υποβάλλει την καινοτομία. Επίσης, με τον Χάρτη Καινοτομίας, επιχειρούμε να αναπαρασταθεί οπτικά όχι μόνο η γεωγραφική κατανομή των καινοτομιών αλλά και να γίνει ομαδοποίηση και ταξινόμηση των καινοτομιών με ειδικά κριτήρια.

 

Συγκεκριμένα, ο Χάρτης Καινοτομίας, αποτυπώνει την κατανομή των καινοτομιών ανά τύπο φορέα και ανά επίπεδο διακυβέρνησης, τους τύπους των καινοτομιών, την κατανομή τους ανά πεδίο πολιτικής, τον ρόλο της κρίσης πανδημίας στην ανάπτυξη καινοτομιών, τον προσανατολισμό των δημοσίων οργανώσεων ως προς τη καινοτομία και την χρονική εξέλιξη του σχεδιασμού καινοτομιών.  Ο Χάρτης Καινοτομίας, ο οποίος ανανεώνεται σε τριμηνιαία βάση, αποτυπώνει την εξέλιξη των παραπάνω δεικτών. Περισσότερα στοιχεία, για τις αναρτημένες καινοτομίες, περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση του Παρατηρητηρίου Καινοτομίας Δημοσίου Τομέα.

 

Καινοτομίες στο Αποθετήριο Καινοτομιών Δημοσίου Τομέα

 

Ο Χάρτης Καινοτομίας περιλαμβάνει ποσοτικά στοιχεία τα οποία έχουν προέλθει από την επεξεργασία 161 καινοτομιών οι οποίες έχουν αναρτηθεί, κατόπιν αξιολόγησης, μέχρι τον Ιούνιο του 2024, στο Αποθετήριο Καινοτομιών Δημοσίου Τομέα. Από την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων τα οποία αποτυπώνονται στον Χάρτη Καινοτομίας προκύπτουν τα παρακάτω σημαντικά στοιχεία:

 

• Καινοτομίες με βάση το επίπεδο διακυβέρνησης

 

Οι δημόσιες οργανώσεις κατατάσσονται σε τύπους (Υπουργεία, Ανεξάρτητες Αρχές, ΝΠΔΔ κλπ.) και σε επίπεδα διακυβέρνησης με βάση τη γεωγραφική έκταση της άσκησης αρμοδιοτήτων. Τα παραπάνω αξιοποιούνται συνδυαστικά προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα για το επίπεδο διακυβέρνησης στο οποίο αναπτύσσεται περισσότερο η καινοτομία.

 

Συγκεκριμένα, με κριτήριο τη γεωγραφική έκταση των αρμοδιοτήτων, παρατηρείται ότι το 45% των καινοτομιών αναπτύσσονται σε τοπικό επίπεδο, το 22% σε περιφερειακό επίπεδο και το υπόλοιπο 33% σε εθνικό επίπεδο.

 

Αναλύοντας περαιτέρω τα δεδομένα, με κριτήριο τους τύπους των φορέων το 43% (στις 26/06/2024) των καινοτομιών σχεδιάζονται και υλοποιούνται από φορείς οι οποίοι με βάση τις αρμοδιότητές τους λειτουργούν στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης, το οποίο περιλαμβάνει Δήμους και Περιφέρειες.

 

Από τις παραπάνω καινοτομίες το 30% αναπτύσσεται σε Δήμους και το υπόλοιπο 13% σε Περιφέρειες.

 

Από τα παραπάνω δεδομένα, εξάγεται ένα πρώτο συμπέρασμα ότι η πλειοψηφία των καινοτομιών περίπου το 67% σχεδιάζεται και υλοποιείται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Συνεπώς, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της καινοτομίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση έχουν κατ’ αρχήν οι Δήμοι και στη συνέχεια οι Περιφέρειες και αυτό εξηγείται από πολλούς παράγοντες.

 

Οι παραπάνω δημόσιες οργανώσεις λειτουργούν σε ένα ιδιαίτερα ευμετάβλητο περιβάλλον το οποίο χαρακτηρίζεται από την ανάγκη ανταπόκρισης σε απαιτήσεις των πολιτών με τους οποίους έρχονται σε επαφή, σε μεγαλύτερο βαθμό, από τις δημόσιες οργανώσεις οι οποίες λειτουργούν σε κεντρικό επίπεδο. Επιπρόσθετα οι δημόσιες οργανώσεις σε επίπεδο αστικής διακυβέρνησης είναι περισσότερο οργανώσεις παροχής υπηρεσιών και λιγότερο σχεδιασμού πολιτικής και δημιουργίας νομοθεσίας το οποίο σημαίνει ότι από το είδος των αρμοδιοτήτων τους έχουν περισσότερες ανάγκες για καινοτομία.

 

Τέλος, όπως προκύπτει και από τις σχετικές έρευνες που έχουν γίνει από το τμήμα Καινοτομίας και Βέλτιστων Πρακτικών, η πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για την καινοτομία και οι Δήμοι αλλά και οι Περιφέρειες έχουν περισσότερες δυνατότητες για χρηματοδότηση της καινοτομίας.

 

• Καινοτομίες με βάση τον τύπο της καινοτομίας

 

Το τμήμα Καινοτομίας και Βέλτιστων Πρακτικών, έχει σχεδιάσει τον «Οδηγό Υποβολής Καινοτομιών στο Παρατηρητήριο Καινοτομίας Δημοσίου Τομέα» ο οποίος χρησιμοποιείται από τις δημόσιες οργανώσεις για την υποβολή και αξιολόγηση των καινοτομιών τους, στο Αποθετήριο Καινοτομιών. Στον Οδηγό, οι καινοτομίες διακρίνονται σε 8 τύπους. Η διάκριση σε τύπους γίνεται με βάση γενικές κατηγορίες στόχων βελτίωσης. Η ταξινόμηση των καινοτομιών σε τύπους, γίνεται προκειμένου να αναλυθεί ο τρόπος με τον οποίο μια δημόσια οργάνωση διαχειρίζεται την καινοτομία για να επιφέρει αλλαγή στην λειτουργία της.

 

Με βάση τα δεδομένα μας, οι καινοτομίες κατανέμονται σε όλους τους τύπους καινοτομιών, με μεγαλύτερη εμφάνιση να αφορά τον  «Σχεδιασμό και Παροχή Υπηρεσιών» και μικρότερη εμφάνιση να αφορά τη «Διαχείριση Υποδομών και Χρηματοοικονομικών Πόρων» αλλά και τη «Συμμετοχή πολιτών, επικοινωνία και συμπεριφορά» . Συγκεκριμένα, το 83% (στις 26/06/2024)  περίπου των καινοτομιών, που σχεδιάζουν οι δημόσιες οργανώσεις έχουν στόχο να βελτιώσουν τη διαδικασία παραγωγής υπηρεσιών και συγκεκριμένα, στοχεύουν στη βελτίωση διαδικασιών και του τρόπου παροχής υπηρεσιών.

 

Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των παραγόμενων καινοτομιών είναι διαδικαστικές καινοτομίες. Από την άλλη μεριά μόλις το 6% των καινοτομιών είναι οργανωσιακές καινοτομίες δηλαδή στοχεύουν σε βελτίωση είτε της διοίκησης είτε της εργασίας σε μια δημόσια οργάνωση. Τέλος ένα σημαντικό ποσοστό καινοτομιών, το 15% αφορά τη βελτίωση της σχέσης των δημοσίων οργανώσεων με τους πολίτες ή/και τους χρήστες των υπηρεσιών τους.

 

Καινοτομίες με βάση το θεματικό πεδίο

 

Το θεματικό πεδίο μιας καινοτομίας, αφορά στο ειδικό πεδίο της πρόκλησης που αυτή στοχεύει με βάση το πεδίο πολιτικής στο οποίο εντάσσεται. Στον Οδηγό για την υποβολή καινοτομιών, καθορίζονται 8 πεδία πολιτικής, τα οποία αποτελούνται από ειδικά θεματικά πεδία. Η ανάλυση των καινοτομιών σε θεματικά πεδία, επιτρέπει την κατηγοριοποίηση τους με σκοπό την αναζήτηση και ανάδειξη θεματικών καινοτομιών και στη συνέχεια την καλύτερη αξιολόγησή τους.

 

Ειδικότερα, από τα δεδομένα του Χάρτη Καινοτομίας,  το 52% (στις 26/06/2024) περίπου των καινοτομιών εντάσσονται στον τομέα της δημόσιας διακυβέρνησης. Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει δράσεις οι οποίες αφορούν σε ένα μεγάλο εύρος βελτιώσεων σε πεδία που προσεγγίζονται από τη πλευρά της δημόσιας οργάνωσης, όπως η λειτουργία και διοίκησή τους, ο τρόπος εργασίας, η διαχείριση του ανθρωπίνου δυναμικού, η σχέση με τους χρήστες των υπηρεσιών κλπ. Μέσα από τα παραπάνω μια δημόσια οργάνωση μπορεί να επιτύχει  την ίδια της τη βελτίωση ή τη βελτίωση του εξωτερικού της περιβάλλοντος. Από τους υπόλοιπους τομείς το 14% περιλαμβάνει καινοτομίες στον τομέα της υγείας γεγονός το οποίο οφείλεται στην πανδημία COVID-19 ενώ ένα μικρό αλλά σημαντικό ποσοστό 9% αφορά στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων και στην υποστήριξη ευπαθών ομάδων. Από την άλλη μεριά επισημαίνεται η απουσία καινοτομιών που αφορούν στον τομέα του περιβάλλοντος και γενικότερα της πράσινης μετάβασης, ο οποίος αποτελεί μια από τις αναμενόμενες προκλήσεις που θα πρέπει να διαχειριστούν οι δημόσιες οργανώσεις στο μέλλον.

 

• Καινοτομίες με βάση τον προσανατολισμό καινοτομίας

 

Η ανάλυση με βάση τον προσανατολισμό της καινοτομίας στοχεύει στην ταξινόμηση των καινοτομιών με βάση α) του βαθμού βεβαιότητας/αβεβαιότητας των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι καινοτομίες και β) του τρόπου με τον οποίο εντοπίζεται η ανάγκη της διαχείρισης των προκλήσεων. Μέσα από την διαδικασία της ανάλυσης του προσανατολισμού των καινοτομιών, ο οποίος βασίζεται στο μοντέλο “4 Facet" του Παρατηρητηρίου Καινοτομίας Δημοσίου Τομέα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, επιχειρείται η ανάλυση του τρόπου σχεδιασμού μιας καινοτομίας σε σχέση με το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον της δημόσιας οργάνωσης και τον βαθμό κινδύνου στην λήψη αποφάσεων με σκοπό την διαχείριση των προκλήσεων.

 

Με βάση τα δεδομένα, στο Αποθετήριο Καινοτομιών, το μεγαλύτερο ποσοστό των καινοτομιών σχεδιάζονται με σκοπό τη βελτίωση μιας υπάρχουσας κατάστασης και την ανταπόκριση με προσαρμογή μιας δημόσιας οργάνωσης στις ανάγκες του περιβάλλοντος.

 

Ειδικότερα, το 63% περίπου των καινοτομιών αφορούν στην τροποποίηση/βελτίωση μιας υπάρχουσας κατάστασης με οριακό τρόπο. Η διαδικασία σχεδιασμού των καινοτομιών σε αυτή τη περίπτωση γίνεται από πάνω προς τα κάτω ενώ οι καινοτομίες διαχειρίζονται προκλήσεις με σχετικά αυξημένο βαθμό βεβαιότητας.

 

Από την άλλη μεριά το 25% περίπου των καινοτομιών αφορούν προσαρμογή/βελτίωσης μιας κατάστασης και στοχεύουν σε περισσότερες αλλαγές. Στην περίπτωση αυτή οι καινοτομίες σχεδιάζονται κυρίως από κάτω προς τα πάνω ενώ δεν υπάρχει κατεύθυνση ως προς το βαθμό της βεβαιότητας.

 

Από τα παραπάνω μπορούν να εξαχθούν δύο βασικά στοιχεία:

1. Οι καινοτομίες στο μεγαλύτερο ποσοστό τους 88% σχεδιάζονται με ένα συνδυασμό διαδικασιών από πάνω προς τα κάτω και από κάτω προς τα πάνω και στοχεύουν στην οριακή βελτίωση ή/και την προσαρμογή των δημοσίων οργανώσεων,
2. Σε μικρότερο βαθμό οι καινοτομίες υλοποιούνται στο πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού και δεν στοχεύουν στην διαχείριση μελλοντικών προκλήσεων και συνεπώς την διοίκηση αλλαγών με αυξημένο βαθμό αβεβαιότητας, οι οποίες απαιτούν ενισχυμένες γνώσεις και ικανότητες διοίκησης της προληπτικής καινοτομίας.

 

Χάρτης Καινοτομίας και Οπτικοποίηση Δεδομένων

 

Το Τμήμα Καινοτομίας και Βέλτιστων Πρακτικών εργάζεται για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων αναφορικά με τον σχεδιασμό της πολιτικής καινοτομίας από τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η συγκέντρωση δεδομένων χρησιμοποιείται για την εξαγωγή γενικών και ειδικών συμπερασμάτων για την καινοτομία των δημοσίων οργανώσεων.

Ο Χάρτης Καινοτομίας Δημόσιας Διοίκησης, που ακολουθεί, παρουσιάζει με συνοπτικό και εύχρηστο τρόπο τα βασικά στοιχεία της καινοτομίας στο δημόσιο τομέα στην Ελλάδα. Ο Χάρτης Καινοτομίας επιτρέπει τη διαδραστική περιήγηση στα οπτικοποιημένα δεδομένα.

 

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να γνωρίσουν και να περιηγηθούν στις αναρτημένες καινοτομίες προκειμένου να γνωρίσουν λύσεις και τα αποτελέσματα τους στο Αποθετήριο Καινοτομιών. Κάθε καινοτομία που έχει αναρτηθεί, αποτελεί μια ευκαιρία για τα στελέχη καινοτομίας, να μάθουν από την εμπειρία άλλων ομάδων καινοτομίας, να αντλήσουν νέες ιδέες ή να μεταφέρουν καινοτομίες στην δική τους οργάνωση.

 

Πως μπορείτε να συμβάλλετε στο Αποθετήριο Καινοτομιών

 

Εφόσον ενδιαφέρεστε να προωθήσετε την καινοτομία σας και να αναδείξετε την πρωτοπορία της δημόσιας οργάνωσής σας, μπορείτε να την υποβάλετε ηλεκτρονικά εδώ.

 

Επιπρόσθετα, μπορείτε να συμβάλλετε ενεργά στην ανάπτυξη της καινοτομίας στη δημόσια διοίκηση και στη δημόσια οργάνωσή σας συμμετέχοντας σε δράσεις του τμήματος Καινοτομίας και Βέλτιστων Πρακτικών μέσα από το Δίκτυο Καινοτομίας Δημοσίου Τομέα. Περισσότερες πληροφορίες για την εγγραφή στο δίκτυο καινοτομίας βρίσκονται εδώ.

 

Μπορείτε επίσης, να εγγραφείτε στο newsletter μας ώστε να γνωρίζετε τι υλοποιούμε και τι σχεδιάζουμε .