Η Εφορία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης ανέπτυξε και εφάρμοσε μια καινοτόμο και πρωτότυπη εφαρμογή Επαυξημένης Πραγματικότητας για κινητά τηλέφωνα και tablets, με την ονομασία Smart Eye. Η εφαρμογή δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να παρατηρήσει στην οθόνη της φορητής του συσκευής, τα αόρατα γνωστά, καλυμμένα από το έδαφος, μνημεία και ευρήματα της ανασκαφικής έρευνας.
Συγκεκριμένα, το πρότυπο αυτό σύστημα έξυπνης οπτικοποίησης μη ορατών αρχαιοτήτων, δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να ενημερώνεται, μέσω των φορητών συσκευών που διαθέτουν, σχετικά με μνημεία και ευρήματα της ανασκαφικής έρευνας, τα οποία είναι καλυμμένα από το έδαφος, εντοπίζοντας τη θέση του χρήστη και εμφανίζοντας στη φορητή κινητή του συσκευή τις σχετικές πληροφορίες αναφορικά με κείμενα, εικόνες, βίντεο, καθώς και 3D μοντέλα του αρχαιολογικού καταλοίπου.
Επίσης, η εφαρμογή καλύπτει πλήρως τις ανάγκες ειδικών κατηγοριών επισκεπτών (ΑμεΑ), καθώς οι διαθέσιμες πληροφορίες και δεδομένα συνοδεύονται από επεξηγηματικά βίντεο με υπότιτλους και επεξήγηση στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.
Σκοπός της καινοτόμας αυτής εφαρμογής είναι να προσφέρει στους επισκέπτες το βίωμα της «πολιτιστικής εμπειρίας», μέσω της περιήγησής τους σε έναν αρχαιολογικό χώρο με καλυμμένες δομές, χρησιμοποιώντας περιβάλλον επαυξημένης πραγματικότητας. Η εν λόγω εφαρμογή είναι απλή και λειτουργική στη χρήση της και αποτελεί την πρώτη ανάλογη εφαρμογή παγκοσμίως. Έχει αναγνωριστεί από την επιστημονική κοινότητα μέσω των δημοσιεύσεων επιστημονικών εργασιών και την παρουσίαση του έργου σε συνέδρια.
Κατά τα έτη 2020-2023 ωφελήθηκαν από τη χρήση της 70 άτομα.
Οι βασικοί λόγοι για την ανάπτυξη της καινοτομίας είναι:
Ο συνδυασμός των τεχνολογιών προσδιορισμού θέσης (GPS), επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας (AR/VR) και Γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών (GIS) παρέχει στον επισκέπτη τη δυνατότητα της παρατήρησης και περιήγησης των αρχαιολογικών δομών, που σήμερα δεν είναι ορατές.
Η λειτουργία του συστήματος βασίζεται στους αλγόριθμους επαυξημένης πραγματικότητας, στα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών και τις Βάσεις Δεδομένων που διαθέτει το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνάρτηση με τις τεχνολογίες εντοπισμού θέσης και στροφών των φορητών συσκευών.
Για την ανάκτηση της πληροφορίας, η εφαρμογή υπολογίζει τη 3D θέση του χρήστη και εμφανίζει δεδομένα, όπως κείμενα, εικόνες, βίντεο και 3D μοντέλα των αρχαιολογικών καταλοίπων.
Το καινοτόμο σύστημα αποτελεί την κύρια υποδομή, πάνω στην οποία μπορούν να προσαρμοστούν και να προστεθούν μελλοντικές εφαρμογές, με την εισαγωγή νέων κάθε φορά δεδομένων. Η εφαρμογή προσαρμόζεται και αξιοποιείται σε οποιαδήποτε αρχαιολογική θέση και διατίθεται στους πολίτες μέσω του Google Play και του App Store.
Οι βασικοί στόχοι ανάπτυξης της καινοτομίας ήταν:
-
Το σύστημα έξυπνης οπτικοποίησης μη ορατών αρχαιοτήτων Smart Eye συνεισέφερε στην ικανοποίηση των χρηστών, όπως αποτυπώνεται σε αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε με ερωτηματολόγιο της πειραματικής εφαρμογής στη Θέρμη και στη Τούμπα Θεσσαλονίκης και της εφαρμογής τελικού πρωτοτύπου στη Θέρμη. Σε αυτές τις αξιολογήσεις, εκτός από τους χρήστες, αξιολόγησαν την εφαρμογή και μέλη της ομάδας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης.
Η καινοτόμα εφαρμογή Smart Eye σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε in house από ομάδα στελεχών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, του Εργαστηρίου Φωτογραμμετρίας και Τηλεπισκόπησης του τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο έχει και την εποπτεία της συντήρησης του συστήματος και από εκπροσώπους εξειδικευμένης ιδιωτικής επιχείρησης παροχής υπηρεσιών τεχνολογίας και Πληροφορικής. Επίσης σημαντική ήταν η συνεισφορά του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Για τον σχεδιασμό ακολουθήθηκαν τα παρακάτω στάδια:
Πραγματοποιήθηκε ανάπτυξη και πειραματική εφαρμογή αρχικού και τελικού πρωτοτύπου στους αρχαιολογικούς χώρους του Δήμου Θέρμης, -. Δεδομένου ότι το σύστημα θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους με διαφορετικά χαρακτηριστικά, δοκιμάστηκε και σε ένα μικρό τμήμα της Πανεπιστημιακής ανασκαφής της Προϊστορικής Τούμπας στη Θεσσαλονίκη.
Ο συνδυασμός των τεχνολογιών προσδιορισμού θέσης (GPS), επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας (AR/VR) και Γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών (GIS) παρέχει στον επισκέπτη τη δυνατότητα της παρατήρησης και περιήγησης των αρχαιολογικών δομών, που σήμερα δεν είναι ορατές.
Η λειτουργία του συστήματος βασίζεται στους αλγόριθμους επαυξημένης πραγματικότητας, στα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών και τις Βάσεις Δεδομένων που διαθέτει το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνάρτηση με τις τεχνολογίες εντοπισμού θέσης και στροφών των φορητών συσκευών.
Για την ανάκτηση της πληροφορίας, η εφαρμογή υπολογίζει τη 3D θέση του χρήστη και εμφανίζει δεδομένα, όπως κείμενα, εικόνες, βίντεο και 3D μοντέλα των αρχαιολογικών καταλοίπων.
Το καινοτόμο σύστημα αποτελεί την κύρια υποδομή, πάνω στην οποία μπορούν να προσαρμοστούν και να προστεθούν μελλοντικές εφαρμογές, με την εισαγωγή νέων κάθε φορά δεδομένων. Η εφαρμογή προσαρμόζεται και αξιοποιείται σε οποιαδήποτε αρχαιολογική θέση και διατίθεται στους πολίτες μέσω του Google Play και του App Store.
Η καινοτομία διαδίδεται στο εσωτερικό του φορέα με παρουσιάσεις και στο ευρύ κοινό μέσω της ιστοσελίδας του φορέα, με δραστηριότητες του Γραφείου Τύπου, με συμμετοχή σε συνέδρια, εκδηλώσεις, ημερίδες και σεμινάρια, με τη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης και με παρουσιάσεις σε ομάδες εργασίας.
Σε όλα τα στάδια υπήρχε συνεργασία των στελεχών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, του Εργαστηρίου Φωτογραμμετρίας και Τηλεπισκόπησης του τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τους εκπροσώπους της ιδιωτικής επιχείρησης παροχής υπηρεσιών τεχνολογίας και πληροφορικής και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η συνεργασία ήταν συμβατική υποχρέωση όλων, στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου «Ειδικές Δράσεις «Υδατοκαλλιέργειες» - «Βιομηχανικά Υλικά» - «Ανοικτή Καινοτομία στον Πολιτισμό» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία 2014-2020». Η πρόσκληση απαιτούσε την ουσιαστική συνεργασία του Πανεπιστημίου με έναν φορέα Πολιτισμού και μία τουλάχιστον επιχείρηση. Το Πανεπιστήμιο ανέπτυξε τους αλγορίθμους, την εφαρμογή, κ.ά. Η επιχείρηση συνέβαλε στη δημιουργία των 3D μοντέλων.
Η ανάπτυξη ενός συστήματος γίνεται σταδιακά με συνεχείς αξιολογήσεις και στη συνέχεια διορθώσεις/προσαρμογές/αλλαγές/βελτιώσεις από την ομάδα των στελεχών. Για αυτό τον λόγο υπάρχει π.χ. η αρχική εργαστηριακή εφαρμογή, στη συνέχεια η πιλοτική σε πραγματικές συνθήκες και στο τέλος το τελικό πρωτότυπο του συστήματος.
Η εφαρμογή είναι εύκολη και κατανοητή στη χρήση, βασίζεται στη χρήση έξυπνων συσκευών και αξιοποιεί state of the art τεχνολογίες.
Η καινοτομία συμβάλλει στον πολλαπλασιασμό του αντίκτυπου του αρχαιολογικού και πολιτιστικού αποθέματος στις συνειδήσεις των πολιτών του κόσμου, καθώς επίσης προσαρμόζεται και αξιοποιείται σε οποιαδήποτε αρχαιολογική θέση, σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου.
Yποστήριξη της ανάπτυξης καινοτομίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση μέσω της δημιουργίας ενός δυναμικού οικοσυστήματος.
Ο ιστότοπός μας χρησιμοποιεί cookies για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και την εξατομίκευση του περιεχομένου.