Δημόσιες Συμβάσεις Καινοτομίας
Η καινοτομία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τη βελτίωση της Δημόσιας Διοίκησης, την ενίσχυση της ποιότητας της ζωής των πολιτών και τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου για τους δημόσιους φορείς. Στο πλαίσιο αυτό, η συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων καθίσταται απαραίτητη για τη χάραξη στρατηγικών που επιταχύνουν την υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων από το δημόσιο τομέα.
Αναγνωρίζοντας τη εν λόγω αναγκαιότητα για τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καινοτομίας στον Δημόσιο Τομέα, την Τετάρτη 19 Μαρτίου 2025 πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη μεταξύ των στελεχών της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης με εκπροσώπους από το γραφείο του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης, του Τμήματος Καινοτομίας & Βέλτιστων Πρακτικών της Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού & Καινοτομίας του Υπουργείου Εσωτερικών και της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η διαμόρφωση οδικού χάρτη για την ανάπτυξη νέων ευέλικτων διαδικασιών των δημόσιων συμβάσεων για την προώθηση της καινοτομίας στον δημόσιο τομέα.
Η συνάντηση είχε ως βασικό στόχο την ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των δύο δημόσιων φορέων, ώστε να διαμορφωθεί ένα λειτουργικό και αποδοτικό σχέδιο θεσμικής και λειτουργικής προώθησης της καινοτομίας στον δημόσιο τομέα.
Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν ο κ. Κωνσταντίνος Τζανετόπουλος, Γενικός Διευθυντής Δημοσίων Συμβάσεων, ο κ. Δημοσθένης Θωμάς, Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Οργανώσεων, η κα Χρύσα Χατζηβασιλείου από το γραφείο του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης, ο κ. Χρήστος Κοκκάλας, Προϊστάμενος Τμήματος Καινοτομίας & Βέλτιστων Πρακτικών, ο οποίος ανέλαβε τον συντονισμό της συζήτησης, καθώς και στελέχη των δύο Γενικών Γραμματειών.
Οι προκλήσεις στην ενσωμάτωση της καινοτομίας στη Δημόσια Διοίκηση
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης παρουσιάστηκε ο νόμος 5027/2023 για το Σύστημα Καινοτομίας στον Δημόσιο Τομέα, και αναδείχθηκαν ζητήματα που έχουν εντοπιστεί από την Ομάδας Καινοτομίας του Υπουργείου Εσωτερικών και ειδικότερα στην αγορά, ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή πρωτοτύπων, ιδιαίτερα από νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) και ερευνητικά κέντρα.
Ο κ. Κοκκάλας αναλύοντας τις προτεραιότητες που θέτει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καινοτομία (ΕΣΔΚ), παρουσίασε το σχεδιασμό για την υλοποίηση έργων σε άξονες προτεραιότητας όπως είναι η δημιουργία και μεταφορά νέας γνώσης. Ειδικότερα, σύμφωνα με το Ετήσιο Σχέδιο Δράσης του Υπουργείου Εσωτερικών δίνεται έμφαση στη διασύνδεση των αναγκών των δημόσιων φορέων για καινοτόμες λύσεις με την ερευνητική κοινότητα και τις καινοτόμες επιχειρήσεις. Στόχος είναι να ενισχυθεί η καινοτομικότητα προς όφελος του δημόσιου τομέα και των επιχειρήσεων που παράγουν καινοτόμες λύσεις προκειμένου να επικεντρωθούν στις πραγματικές ανάγκες της ζήτησης.
Το ΕΣΔΚ το οποίο περιλαμβάνει πυλώνα θεσμικών παρεμβάσεων στοχεύει στη μείωση των εμποδίων και τη βελτίωση των διαδικασιών αγοράς και χρήσης καινοτόμων εφαρμογών στοχεύοντας στη δοκιμή πριν τη βελτίωση (test before invest) . O δημόσιος τομέας μπορεί να αποτελέσει το κατάλληλο πεδίο για την κλιμάκωση καινοτομιών και τη δημιουργία καινοτόμων υπηρεσιών προς όφελος των πολιτών.
Στο πλαίσιο αυτό, επισημάνθηκε ως αναγκαία συνθήκη η δημιουργία γέφυρας μεταξύ των διατάξεων του ν. 4412/2016 για τις Δημόσιες Συμβάσεις και του ν. 5027/2023 για την Καινοτομία στο Δημόσιο Τομέα στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών οδηγιών και των κατευθύνσεων διεθνών οργανισμών όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Η διαμόρφωση ενός ευέλικτου και αποδοτικού πλαισίου Δημοσίων Συμβάσεων Καινοτομίας, προβλέπεται και στην Εθνική Στρατηγική για τις Δημόσιες Συμβάσεις 2021-2025. Ένα τέτοιο πλαίσιο μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την τεχνολογική πρόοδο και τη βιώσιμη ανάπτυξη του δημόσιου τομέα, διευκολύνοντας συνάμα την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καινοτομία.
Ώθηση για την αλλαγή αποτελεί η παρουσίαση της έκθεσης του ΟΟΣΑ με τίτλο «Public Procurement for Public Sector Innovation» η οποία διαμορφώθηκε με τη συμμετοχή του Τμήματος Καινοτομίας και Βέλτιστων Πρακτικών. Η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία των δημόσιων συμβάσεων ως μηχανισμού προώθησης της καινοτομίας, προτείνοντας διαφανείς και ευέλικτες διαδικασίες για την επιλογή και εφαρμογή καινοτόμων λύσεων. Οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ προσφέρουν πολύτιμη τεχνογνωσία για την αναμόρφωση του υφιστάμενου πλαισίου, αξιοποιώντας βέλτιστες πρακτικές από άλλες χώρες.
Επιτάχυνση των Διαδικασιών και Συμμετοχή στο Procure2Innovate
Η ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών στον τομέα των Δημοσίων Συμβάσεων Καινοτομίας αποτελεί και πάγια θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ελλάδα συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Procure2Innovate», το οποίο αναδεικνύει τη σημασία της διαμόρφωσης ενός ευέλικτου και σύγχρονου πλαισίου που να ανταποκρίνεται στις ευρωπαϊκές πρακτικές και να επιτρέπει την ταχύτερη υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων από το Δημόσιο. Η συμμετοχή της χώρας στο εν λόγω πρόγραμμα καθιστά επιτακτική την ανάγκη θεσμικών μεταρρυθμίσεων και υιοθέτησης νέων μεθόδων συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Δέσμευση για Συνεχή Συνεργασία
Η τηλεδιάσκεψη ολοκληρώθηκε με τη δέσμευση των δύο διευθύνσεων για διαρκή συνεργασία και από κοινού δράσεις που θα ενισχύσουν τη σύζευξη των δημόσιων αναγκών με τις καινοτόμες λύσεις της αγοράς. Η ανάπτυξη και εδραίωση μιας σταθερής σχέσης συνεργασίας μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης και της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου θεωρείται κρίσιμη για την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου που διέπει το Σύστημα Καινοτομίας στον Δημόσιο Τομέα.
Ως αποτέλεσμα της συνάντησης καθορίστηκαν τα επόμενα βήματα συντονισμού και συνεργασίας των ομάδων εργασίας προκειμένου να υπάρξει ανατροφοδότηση και επικαιροποίηση των θεσμικών πλαισίων στα σημεία που κρίνεται απαραίτητο. Η συνάντηση αυτή σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την καθιέρωση ενός θεσμικού διαλόγου που θα επιτρέψει τη συνεχή προσαρμογή του πλαισίου στις απαιτήσεις της εποχής, ενισχύοντας παράλληλα τη διαφάνεια, την αποδοτικότητα και την αξιοποίηση της καινοτομίας στον δημόσιο τομέα.
