Τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων αποτελούν καινοτόμο διδακτική και εκπαιδευτική δράση, η οποία συνίσταται στην πιλοτική προσθήκη νέων θεματικών κύκλων εκπαίδευσης στο Νηπιαγωγείο και στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού και του Γυμνασίου, αξιοποιώντας μεθόδους διερευνητικής – ανακαλυπτικής μάθησης.
Στόχος είναι η ενίσχυση της καλλιέργειας ήπιων δεξιοτήτων, δεξιοτήτων ζωής και δεξιοτήτων τεχνολογίας και επιστήμης στους μαθητές και στις μαθήτριες, σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου προγράμματος με δομή Ανοικτών, Ζωντανών Προγραμμάτων Σπουδών και Διαδικασιών.
Οι Θεματικοί Κύκλοι των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων προκύπτουν από τους Παγκόσμιους Δείκτες Αειφόρου Ανάπτυξης (περιβάλλον, ευ ζην, ασφάλεια, κοινωνία των πολιτών, σύγχρονη τεχνολογία και επιχειρηματικότητα) και είναι οι ακόλουθοι: Αυτομέριμνα, Οδική Ασφάλεια, Ασφάλεια και πρόληψη, Διατροφή, Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, Πρόληψη εξαρτήσεων, Ψυχική υγεία, Κλιματική Αλλαγή, Οικολογική συνείδηση, Αειφόρος ανάπτυξη, Φυσικές καταστροφές, Παγκόσμια και τοπική κληρονομιά, Ανθρώπινα δικαιώματα, Εθελοντισμός, Αλληλοσεβασμός και Διαφορετικότητα, Συμπερίληψη, Δράσεις δημιουργικότητας και καινοτομίας, Νεανική Επιχειρηματικότητα, Ρομποτική, STEM/STEAM, Νέες τεχνολογίες, Γνωρίζω τα επαγγέλματα.
Η πρωτοπορία της δράσης έγκειται στο ότι γίνεται διδακτική πραγματικότητα ο θεσμικός εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων σπουδών προκειμένου να ανταποκριθούν στις προκλήσεις τις εποχής.
Αριθμός ωφελούμενων έτους 2022: 749.768 μαθητές και μαθήτριες
Αριθμός ωφελούμενων έτους 2021: 701.672 μαθητές και μαθήτριες
Βασικός λόγος ανάπτυξης των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων είναι η διαπίστωση της ανάγκης για συνδυασμό του γνωστικού πεδίου των Προγραμμάτων Σπουδών με την ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων των μαθητριών και των μαθητών με σκοπό τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Σκοπός των «Εργαστηρίων δεξιοτήτων» είναι η ενίσχυση της καλλιέργειας ήπιων δεξιοτήτων, δεξιοτήτων ζωής και δεξιοτήτων τεχνολογίας και επιστήμης στις μαθήτριες και στους μαθητές. Η τυπική εκπαίδευση και κατάρτιση πρέπει να εφοδιάζει τους πολίτες με ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων που ανοίγουν τον δρόμο για την προσωπική ολοκλήρωση και ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη, την ιδιότητα του ενεργού πολίτη και την απασχόληση. Οι δεξιότητες αυτές πρέπει να ενισχύονται δια βίου και να δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες να εξελίσσονται σε μεταβαλλόμενους χώρους εργασίας και στην κοινωνία, καθώς και να ανταπεξέρχονται στην πολυπλοκότητα και την αβεβαιότητα του σύγχρονου κόσμου.
Βασικοί στόχοι της λειτουργίας των εργαστηρίων είναι οι ακόλουθοι:
1) η μάθηση μέσω ομαδοσυνεργατικής, δημιουργικής/κριτικά αναστοχαζόμενης διδακτικής μεθοδολογίας, η ενίσχυση δεξιοτήτων ζωής, διαμεσολάβησης και υπευθυνότητας, η ενίσχυση των δεξιοτήτων ψηφιακής μάθησης, τεχνολογίας και προγραμματισμένης αλλά και κριτικής σκέψης των μαθητών.
2) κάθε μαθητής με το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης να έχει διδαχθεί έννοιες και δεξιότητες από όλες τις ενότητες.
Για τον σχεδιασμό των εργαστηρίων δεξιοτήτων απασχολήθηκαν 6 Διοικητικοί Σύμβουλοι και 5 Ειδικοί Επιστήμονες, ενώ οι 42.215 Εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην επιμόρφωση υπέβαλαν επίσης τις δικές τους προτάσεις και παρατηρήσεις.
Για την λειτουργία των εργαστηρίων απασχολούνται 42.215 εκπαιδευτικοί. Στο πλαίσιο του ωρολογίου προγράμματος του νηπιαγωγείου τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων υλοποιούνται κατά την πρωινή λειτουργία στο χρονικό διάστημα (διδακτικές ώρες) που ορίζεται για τις «Οργανωμένες Δραστηριότητες και διερευνήσεις με βάση το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ)», τρεις (3) διδακτικές ώρες κατανεμημένες σε δύο (2) με τρεις (3) φορές την εβδομάδα. Για το Δημοτικό Σχολείο οι εκπαιδευτικοί απασχολούνται σύμφωνα με το Ωρολόγιο πρόγραμμα που αναφέρεται στη με αριθ. πρωτ. Φ.7/79511/ΓΔ4/20-6-2020 ΚΥΑ (Β΄2539).
Μέσα από την λειτουργία των εργαστηρίων, έχει βελτιωθεί η μαθησιακή διαδικασία ώστε οι μαθητές, εκτός από τις στοιχειώδεις γνώσεις γραφής και ανάγνωσης, θετικών επιστημών και ξένων γλωσσών, να αποκτούν και να ενισχύουν και εγκάρσιες δεξιότητες και βασικές ικανότητες, όπως οι ψηφιακές ικανότητες, η κριτική σκέψη, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και η ικανότητα για μάθηση. Σε αυτή τη φάση δεν είναι δυνατή η αποτύπωση ποσοτικών στοιχείων, ωστόσο η ανταπόκριση από τους μαθητές μέχρι σήμερα είναι ιδιαίτερα θετική.
Η καινοτομία σχεδιάστηκε από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) από τον Μάρτιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020 σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς καθώς και επιστημονικό προσωπικό του ΥΠΑΙΘ, με τακτικές συναντήσεις δια ζώσης και εξ αποστάσεως, αξιοποιώντας ερευνητικά στοιχεία για την ωφέλεια ένταξης των εργαστηρίων.
Το εκπαιδευτικό υλικό και οι δραστηριότητες αναπτύχθηκαν μετά από επιστημονική έρευνα και σε συνεργασία με ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης για τα πολιτικά δικαιώματα (Γραμματέας Οικογένειας και Ισότητας), ΜΚΟ, διακυβερνητικοί οργανισμοί (Ύπατη Επιτροπή για τους Πρόσφυγες, UNICEF), ινστιτούτα και κέντρα, ιδιωτικοί επιστημονικοί, ερευνητικοί και εκπαιδευτικοί φορείς και τοπικές αρχές.
Για την υποβοήθηση της ανάπτυξης της καινοτομίας , διαμορφώθηκε ειδική ψηφιακή πλατφόρμα (ΙΕΠ) η οποία συμπεριέλαβε προτάσεις εκπαιδευτικών προγραμμάτων ανά Θεματική Ενότητα και Τάξη, προτάσεις εκπαιδευτικού υλικού προς αξιοποίηση, εκπαιδευτικού, οπτικοακουστικό και ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικού κα.
Με την υπ’ αριθ. πρωτ. Φ.7/79511/ΓΔ4/20-6-2020 ΚΥΑ (Β΄2539) ορίστηκε η πιλοτική εφαρμογή των εργαστηρίων. Κατά την πιλοτική εφαρμογή για το σχολικό έτος 2020-21, ερευνήθηκε η ένταξη των νέων θεματικών κύκλων, εξετάστηκε το ωρολόγιο πρόγραμμα των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, οι ειδικότητες των εκπαιδευτικών που διδάσκουν τα εργαστήρια, ο τρόπος αξιολόγησης των μαθητών/-τριών και κάθε άλλο θέμα σχετικό. Η πιλοτική εφαρμογή συνοδεύτηκε από επιμορφωτικές δράσεις. Με την ολοκλήρωση της πιλοτικής δράσης και την αποτίμησή της, το ΙΕΠ συνέταξε έκθεση αποτελεσμάτων, γνωμοδότησε ως προς την εισαγωγή τους σε όλες τις σχολικές μονάδες Νηπιαγωγείου, Δημοτικού και Γυμνασίου. Το δείγμα των σχολικών μονάδων που αποτελεί το πεδίο της πιλοτικής εφαρμογής ορίστηκε από το ΥΠΑΙΘ, έπειτα από σχετική εισήγηση από τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, με τα κάτωθι κριτήρια:
- γεωγραφική κατανομή των σχολικών μονάδων, ώστε να αντιπροσωπεύεται όλη η επικράτεια και όλοι οι τύποι περιοχών, αστικών, ημιαστικών και αγροτικών,
- αντιπροσώπευση σχολείων με διαφορετική δυναμικότητα ως προς τον αριθμό των μαθητών/-τριών και εκπαιδευτικών,
- το σύνολο των προτύπων και πειραματικών σχολικών μονάδων.
Αναλυτικά, τα βήματα που ακολουθήθηκαν κατά την πιλοτική φάση ήταν: 1) αναζήτηση και επιλογή σχολικών μονάδων που θα συμμετείχαν στην πιλοτική εφαρμογή 2) ενημέρωση Διευθυντών 3) αριθμητική αποτύπωση εκπαιδευτικών αναγκών 4) επιμόρφωση εκπαιδευτικών 5) αξιολόγηση της επιμόρφωσης 6) κατάρτιση και συμπλήρωση ερωτηματολογίου εκπαιδευτικών 8) Υλοποίηση από τα πιλοτικά σχολεία 9) Καταγραφή εμποδίων και δυσκολιών υλοποίησης 10) Κατάρτιση Πρακτικού Συλλόγου Διδασκόντων 11) Υποβολή προβληματισμών των εκπαιδευτικών στον πρώτο μήνα υλοποίησης (Οκτώβριος 2020) 12) Οριστικοποίηση εκπαιδευτικού υλικού και σχεδίων δράσης θεματικών κύκλων 13) Διενέργεια Εσωτερικού ελέγχου ποιότητας 14) Διεξαγωγή συναντήσεων ομάδων συνεργασίας και εστίασης (Focus Group) και κατάρτιση εκθέσεων αποτίμησης 15) Αποτύπωση καλών πρακτικών, υποδειγματικών σχεδίων δράσης και δικτύων σχολείων.
Το ΙΕΠ παραθέτει στους ακόλουθους συνδέσμους στοιχεία για την πιλοτική εφαρμογή:
http://iep.edu.gr/images/IEP/skill-labs/2020-2021/ergastiria_endiamesi_ekthesi_24_12_2020.pdf
Η καινοτομία διαδίδεται στο εσωτερικό του φορέα με την χρήση εσωτερικού δικτύου επικοινωνίας, με την δημιουργία ενημερωτικών – υπηρεσιακών σημειωμάτων και με την διεξαγωγή σεμιναρίων. Στο εξωτερικό του φορέα διαδίδεται μέσα από την έκδοση της εγκυκλίου για την εφαρμογή των εργαστηρίων , την ιστοσελίδα του Υπουργείου, με τη συμμετοχή σε συνέδρια, εκδηλώσεις, ημερίδες κλπ., τη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την παρουσίαση σε ομάδες εργασίας.
Στις 9 Οκτωβρίου του 2020 πραγματοποιήθηκε ημερίδα (Συμπόσιο) για την έναρξη εφαρμογής του προγράμματος.
Το ΥΠΑΙΘ για τον καθορισμό των επιτροπών και των ομάδων εργασίας συνεργάστηκε με το ΙΕΠ.
Το εκπαιδευτικό υλικό και οι δραστηριότητες αναπτύχθηκαν σε συνεργασία με πολλούς ενδιαφερόμενους φορείς, οι οποίοι αναφέρονται προηγουμένως.
Τα βασικότερα προβλήματα που ανέκυψαν κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος των εργαστηρίων αφορούσαν:
η διαχείριση των ανωτέρω προβλημάτων έγινε με 1) ευελιξία για ανασχεδιασμό του αριθμού των θεματικών κύκλων 2) συμφωνία για διεξαγωγή των εργαστηρίων για ένα δίωρο εβδομαδιαία 3) με την συμφωνία σε ενδεικτική θεματολογία για κάθε θεματική ενότητα 4) συνεργατική εκπόνηση του σχεδίου διδασκαλίας 5) θεσμοθέτηση της συνδιδασκαλίας.
Αναγκαίες προϋποθέσεις για την επιτυχημένη εφαρμογή των εργαστηρίων είναι:
Τα εργαστήρια δεξιοτήτων αποτελούν πράγματι καινοτόμα δράση, η οποία βοηθάει τους μαθητές να αποκτήσουν χρήσιμες δεξιότητες μέσω της διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου εκπαιδευτικού προγράμματος με δομή Ανοικτών, Ζωντανών Προγραμμάτων Σπουδών και Διαδικασιών.
Κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος, διατυπώθηκαν συστάσεις για ανάγκη αναβάθμισης των προγραμμάτων σπουδών, για εφαρμογή ενιαίου πλαισίου σχεδιασμού των θεματικών ενοτήτων καθώς και για στοχοθέτηση όσον αφορά τις δεξιότητες που αναμένεται να αποκτήσουν οι μαθητές μέσα από την παρακολούθηση των εργαστηρίων. Κατά τη διάρκεια του Συμποσίου στις 9 Οκτωβρίου 2020 κυριάρχησαν μηνύματα έμπνευσης, συνεργασίας, αλλαγής παιδαγωγικού παραδείγματος, οργανωτικής δουλειάς και τονίστηκαν ευκαιρίες δράσης για περαιτέρω αλλαγές στον τομέα της δημόσιας εκπαίδευσης.
Yποστήριξη της ανάπτυξης καινοτομίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση μέσω της δημιουργίας ενός δυναμικού οικοσυστήματος.
Ο ιστότοπός μας χρησιμοποιεί cookies για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και την εξατομίκευση του περιεχομένου.