Το καινοτόμο πρόγραμμα του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας με την ονομασία «Εργαστήριο Νοητικής Ενδυνάμωσης», δημιουργήθηκε με στόχο την αποτελεσματική παρακολούθηση των ατόμων με άνοια στην κοινότητα. Αποτελεί ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα σε δομή Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας το οποιο δίνει α) έμφαση στη διατήρηση των γνωστικών ικανοτήτων των ασθενών, μέσω μη φαρμακευτικών θεραπευτικών παρεμβάσεων (λειτουργία ομάδων νοητικής ενδυνάμωσης), β) την έγκαιρη διάγνωση της νόσου και γ) την ενημέρωση του γενικού πληθυσμού για την άνοια.
Στο πλαίσιο του προγράμματος αναπτύχθηκαν καινοτόμες δραστηριότητες στο 1ο Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας για τη σταθεροποίηση ή και τη βελτίωση της μνήμης σε άτομα/ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με άνοια, νοητική έκπτωση και νόσο Alzheimer.
Το πρόγραμμα βασίζεται στην αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου της Ιατρικής Υπηρεσίας και του Τμήματος Νοσηλευτικής Υπηρεσίας και Επαγγελματιών Υγείας και του ενεργού ενδιαφέροντός τους, για την παροχή υπηρεσιών δημόσιας υγείας και πρόληψης, με γνώμονα τόσο την υποστήριξη των ατόμων με νοητική έκπτωση και ανοϊκές διαταραχές, όσο και την υποστήριξη των φροντιστών τους.
Απευθύνεται σε λήπτες των υπηρεσιών υγείας της νήσου Σαλαμίνας, (πληθυσμός ευθύνης του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας), δεν επιφέρει κόστος και βασίζεται στην αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου/ δυναμικού της δομής.
2019 – 2023: Έχουν ελεγχθεί πάνω από 200 άτομα
2019 - 2022: εντάχθηκαν στις Ομάδες Νοητικής Ενδυνάμωσης 10 ασθενείς,
2023: εντάχθηκαν στις Ομάδες Νοητικής Ενδυνάμωσης 25 ασθενείς.
Οι λόγοι ανάπτυξης του καινοτόμου προγράμματος έγκειται:
Ως εκ τούτου η ανάγκη για ανάπτυξη δράσεων και συνεργασιών στο χώρο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με στόχο την πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και φροντίδα, καθίσταται επιτακτική.
Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε και εφαρμόζεται από το προσωπικό της Νοσηλευτικής, Ιατρικής και Κοινωνικής Υπηρεσίας του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας.
Οι ασθενείς ή οι φροντιστές τους, έχουν τη δυνατότητα τόσο τηλεφωνικής όσο και δια ζώσης ενημέρωσης για το πρόγραμμα με παράλληλη εύκολη προσέγγιση του φορέα, ο οποίος λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 365 ημ/έτος.
Επίσης η προκαθορισμένη μηνιαία επίσκεψη της Κινητής Μονάδας για άτομα με άνοια της Εταιρείας Alzheimer στο 1ο Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας, διευκολύνει την επαφή με εξειδικευμένους επαγγελματίες/επιστήμονες υγείας, χωρίς να απαιτείται μετακίνηση εκτός της νήσου Σαλαμίνας. Γεγονός που προσδίδει προστιθέμενη αξία τόσο στον τομέα της αξιοπιστίας όσο και στον τομέα της εύκολης πρόσβασης. Η εμπειρία και η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας που συμμετέχουν στο εγχείρημα συμβάλει θετικά στην παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών φροντίδας υγείας.
Το καινοτόμο πρόγραμμα «Εργαστήριο Νοητικής Ενδυνάμωσης» αποσκοπεί στην παροχή φροντίδας υγείας στους πάσχοντες στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, διευκολύνοντας την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες υγείας και στην έγκαιρη διάγνωση των προβλημάτων τους.
Βασικός άξονας του προγράμματος είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση των νοητικών παθήσεων, μέσω μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων και η βελτίωση ή σταθεροποίηση της μνήμης και των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών των ατόμων, για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Κρίσιμο στόχο επιπλέον αποτελεί η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των φροντιστών, αλλά και η εκπαίδευση του γενικού πληθυσμού για την αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων διαταραχών μνήμης και την έγκαιρη πρόσβαση των ατόμων σε υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Η εφαρμογή της καινοτομίας αφορά αφενός στην εύκολη πρόσβαση των ατόμων/ασθενών που αντιμετωπίζουν προβλήματα διαταραχών μνήμης, σε δομή Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, πλησίον της κατοικίας τους, χωρίς να απαιτείται κόστος μετάβασης σε νοσοκομειακή μονάδα και αφετέρου στην εξειδικευμένη παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των νοητικών λειτουργιών σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με ανοϊκές διαταραχές και έγκαιρη διάγνωση νέων περιστατικών, από εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ειδικότερα:
Αποτελέσματα / Ωφέλειες
α) Στους/στις ασθενείς. Η λειτουργία των ομάδων στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Νοητικής Ενδυνάμωσης συνέβαλλε στη/ν:
β) Αποτελέσματα στην Κοινότητα. Η λειτουργία των ομάδων στο πλαίσιο της Κοινότητας συνέβαλλε στη/ν:
Στο πρώτο εξάμηνο της επαναλειτουργίας του προγράμματος το 2023, ο αριθμός των ωφελούμενων συμμετεχόντων διπλασιάστηκε, ενώ παράλληλα αυξήθηκε και η ζήτηση πληροφόρησης και τα ραντεβού ενημέρωσης και εφαρμογής διαγνωστικών εργαλείων για την ανίχνευση της άνοιας.
Η καινοτομία αναπτύχθηκε in house, στο στάδιο του σχεδιασμού, της πιλοτικής εφαρμογής και της υλοποίησης.
Στάδιο σχεδιασμού
Ο σχεδιασμός του προγράμματος έγινε εξ ολοκλήρου από το προσωπικό του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας και περιλάμβανε τα εξής βήματα.:
Το έτος 2018:
α) παρακολούθηση εκπαιδευτικού προγράμματος για την Άνοια (σύγχρονη εκπαίδευση στην Εταιρεία Alzheimer Αθηνών), στο οποίο συμμετείχαν 4 νοσηλεύτριες, 2 γενικοί ιατροί και 2 κοινωνικοί λειτουργοί του 1ου ΚΥ Σαλαμίνας.
β) Θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών (ΝΝΑ) και στο Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά, στα αντίστοιχα Ιατρεία Μνήμης και τα Κέντρα Νοητικής Ενδυνάμωσης, υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του Διευθυντή της Νευρολογικής Κλινικής του ΝΝΑ κ. Ντόσκα.
Το έτος 2019: έναρξη της πιλοτικής λειτουργίας.
Συντονισμός, σχεδιασμός λειτουργίας: Δρ. Κουλούρη Αγορίτσα, Νοσηλεύτρια Ψυχικής Υγείας, MSc, MHSc, PhD, Προϊσταμένη Τμ. Ν/Υ & Επαγγελματιών Υγείας, Μέλος Διδακτικού Προσωπικού του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης.
Διεπιστημονική Ομάδα: Δρ. Αρώνη Δ., Κοινωνική Λειτουργός M.A., M.PhiL, PhD, Βοριζανού Ε., Νοσηλεύτρια MSc, Ζησοπούλου Σ., Νοσηλεύτρια MSc, Μανάρας Δ., Γεν. Ιατρός MSc, Μουσαφιροπούλου Μ., Νοσηλεύτρια Ψυχικής Υγείας, MSc(c) Μπάφα Π., Διευθύντρια Γεν. Ιατρός, Παπαδημητρίου Π. Κοινωνική Λειτουργός.
*Σε κάθε στάδιο, υπήρχε η σύμφωνη γνώμη και η υποστήριξη του Υπευθύνου Διευθυντή Συντονιστή της Επιστημονικής Λειτουργίας της Μονάδας μας.
Με απόφαση της 2ης ΥΠΕ Πειραιώς & Αιγαίου, εγκρίθηκε η πιλοτική λειτουργία του Εργαστηρίου Νοητικής Ενδυνάμωσης του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας. Στο «Εργαστήριο Νοητικής Ενδυνάμωσης» κατά το διάστημα της πιλοτικής του εφαρμογής (Οκτώβριος 2019 έως Μάρτιος 2020 που διέκοψε λόγω των μέτρων που επέφερε η πανδημία) λειτούργησε μία ομάδα ενδυνάμωσης ωφελούμενων μελών, 10 ατόμων, ηλικίας από 62 έως και 87 ετών με διαγνωσμένη ήπια νοητική διαταραχή ή κάποια άλλη μορφή άνοιας σε αρχικό ή μεσαίο στάδιο. Πραγματοποιήθηκαν 17 συνεδρίες με συχνότητα μία φορά/εβδομάδα.
Το πρώτο διάστημα λειτουργίας και μέχρι την διάδοση της δράσης, οι συμμετέχοντες εισέρχονταν στις ομάδες από τα δύο ιατρεία παρακολούθησης χρονίως πασχόντων της δομής. Εκεί γινόταν η αρχική εκτίμηση, ψυχομετρικά τεστ, παραπομπές, απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις και η αξιολόγηση για την συμμετοχή τους στις ομάδες ενδυνάμωσης.
Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε και εφαρμόζεται από το προσωπικό της Νοσηλευτικής, Ιατρικής και Κοινωνικής Υπηρεσίας του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας.
Οι ασθενείς ή οι φροντιστές τους, έχουν τη δυνατότητα τόσο τηλεφωνικής όσο και δια ζώσης ενημέρωσης για το πρόγραμμα με παράλληλη εύκολη προσέγγιση του φορέα, ο οποίος λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 365 ημ/έτος.
Επίσης η προκαθορισμένη μηνιαία επίσκεψη της Κινητής Μονάδας για άτομα με άνοια της Εταιρείας Alzheimer στο 1ο Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας, διευκολύνει την επαφή με εξειδικευμένους επαγγελματίες/επιστήμονες υγείας, χωρίς να απαιτείται μετακίνηση εκτός της νήσου Σαλαμίνας. Γεγονός που προσδίδει προστιθέμενη αξία τόσο στον τομέα της αξιοπιστίας όσο και στον τομέα της εύκολης πρόσβασης. Η εμπειρία και η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας που συμμετέχουν στο εγχείρημα συμβάλει θετικά στην παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών φροντίδας υγείας.
Η καινοτομία στο στάδιο της διάδοσης υιοθετήθηκε χωρίς αντιδράσεις. Έχει γίνει επικοινωνία της καινοτομίας στο εσωτερικό του φορέα και σε εξωτερικούς φορείς. Έγινε χρήση του εσωτερικού δικτύου επικοινωνίας ως εργαλείο επικοινωνίας της καινοτομίας στο εσωτερικό του φορέα, καθώς επίσης συντάχθηκαν ενημερωτικά και υπηρεσιακά σημειώματα. Σε φορείς εκτός της δομής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας επιλέχθηκαν εργαλεία επικοινωνίας όπως συνέδρια, εκδηλώσεις, ημερίδες κλπ., διανεμήθηκε έντυπο υλικό και έγινε χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Η καινοτομία αναπτύχθηκε στο στάδιο της πιλοτικής εφαρμογής (2019-2020) από το προσωπικό του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας σε συνεργασία με τον Διευθυντή και τα στελέχη της Νευρολογικής Κλινικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών και Ναυτικού Νοσοκομείου Πειραιά, οι οποίοι συνέβαλαν προσφέροντας τεχνογνωσία στο στάδιο του σχεδιασμού του προγράμματος, αναλαμβάνοντας την εκπαίδευση - θεωρητική και πρακτική- των επαγγελματιών υγείας που στη συνέχεια στελέχωσαν το εργαστήριο ενδυνάμωσης του φορέα μας.
Η επαναλειτουργία του «Εργαστηρίου Νοητικής Ενδυνάμωσης» το 2023 έγινε σε συνεργασία με το Κέντρο Ημέρας και την Κινητή Μονάδα για άτομα με άνοια της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών στον Πειραιά, στελέχη της οποίας επισκέπτονται το Κέντρο Υγείας Σαλαμίνας μία φορά/μήνα, συμβάλλουν στην εφαρμογή (ψυχιατρική εκτίμηση, τεστ, κ.α.) και διάδοση της δράσης καθώς και στην επικαιροποίηση των γνώσεων του προσωπικού, μέσα από εκπαιδευτικά σεμινάρια.
Για την ανάπτυξη του εν λόγω καινοτόμου προγράμματος, πρόκληση αποτέλεσε η εφαρμογή και λειτουργία του συγκεκριμένου εγχειρήματος σε δομή Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, δεδομένου ότι δεν υπήρχε προηγούμενη εμπειρία.
Καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση των δυσκολιών έπαιξε το εξειδικευμένο προσωπικό τόσο του φορέα, όσο και των συνεργαζόμενων δομών και η τεχνογνωσία που διέθετε ο Διευθυντής της Νευρολογικής Κλινικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών και Ναυτικού Νοσοκομείου Πειραιά κος Ντόσκας. Κατά το στάδιο της υλοποίησης απαιτείται επιπλέον τεχνολογικός εξοπλισμός (Η/Υ, κ.α).
Για την αποτελεσματική λειτουργία του προγράμματος και τη βιωσιμότητα του εργαστηρίου απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απασχόληση τουλάχιστο τεσσάρων ακόμα εκπαιδευμένων επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι θα συντονίζουν τις ομάδες ενδυνάμωσης.
Επιπρόσθετα, αναγκαία συνθήκη λειτουργίας είναι η ύπαρξη νομοθετικού πλαισίου που να διασφαλίζει/κατοχυρώνει την λειτουργία των Εργαστηρίων σε δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, συμφωνία με το Ελληνικό Σχέδιο Δράσης 2023-2028, για την Άνοια.
Παράλληλα η επικαιροποίηση των γνώσεων και η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, προάγει την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, προς όφελος των πασχόντων, των φροντιστών τους και της κοινότητας.
Με την συμμετοχή των ασθενών με νοητικές διαταραχές στο «Εργαστήριο Νοητικής Ενδυνάμωσης» του 1ου Κέντρου Υγείας Σαλαμίνας, ενισχύεται η σταθεροποίηση και βελτίωση των νοητικών λειτουργιών, η κινητοποίηση, η αυτονομία, η δημιουργικότητα και η κοινωνικοποίησή τους.
Παράλληλα αξιοποιείται το ανθρώπινο κεφάλαιο των επαγγελματιών υγείας της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με αυξημένα προσόντα, εκπαίδευση και ενδιαφέρον για το αντικείμενο.
Η ισότητα στην πρόσβαση και η εγγύτητα των υπηρεσιών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο γνώριμο περιβάλλον της κοινότητας, μόνο θετικό πρόσημο μπορεί να έχει στην θεραπευτική προσέγγιση των ατόμων με άνοια και διαταραχές μνήμης. Κατ’ επέκταση το εν λόγω πρόγραμμα θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλες δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Yποστήριξη της ανάπτυξης καινοτομίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση μέσω της δημιουργίας ενός δυναμικού οικοσυστήματος.
Ο ιστότοπός μας χρησιμοποιεί cookies για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και την εξατομίκευση του περιεχομένου.