Η καινοτομία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης «Ανάπτυξη Νέου Εθνικού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας Δημόσιων Υπηρεσιών» αποτελεί εμβληματικό έργο της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025 και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη αποτελεσματικών πολιτοκεντρικώνδιαλειτουργικών υπηρεσιών και έργων ΤΠΕ. Αναπτύχθηκε στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε συνεργασία με Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και ενσωματώνει μια εκ των κύριων κατευθυντήριων αρχών για την επιτυχή υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού, αυτής του «εξ ορισμού διαλειτουργικού χαρακτήρα». Η καινοτομία απευθύνεται κυρίως σε στελέχη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εμπλέκονται σε διαδικασίες σχεδιασμού, ανάπτυξης, αξιολόγησης και χρηματοδότησης διαλειτουργικών υπηρεσιών και εν γένει έργων ΤΠΕ.
Το νέο Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (εφεξής ΕΠΔ) είναι ένα καινοτόμο εγχείρημα, καθώς πρόκειται για έναν «ζωντανό» οργανισμό που διαθέτει μηχανισμό συνεχούς επικαιροποίησης που εξασφαλίζει τη βιωσιμότητά του. Το ΕΠΔ επιδιώκει να επιλύσει το πρόβλημα του συντονισμού μεταξύ δημόσιων φορέων για την παροχή υπηρεσιών, καθώς για πρώτη φορά συνοδεύεται:
α) από ένα Μοντέλο Διακυβέρνησης που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία μιας συμμετοχικής κοινότητας διαλειτουργικότητας. Το Μοντέλο Διακυβέρνησης έχει σκοπό να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του Εθνικού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας επιτρέποντας τη συνεχή και διαρκή επικαιροποίησή του. Περιγράφει το απαραίτητο περιβάλλον για την εναρμόνιση των δράσεων των φορέων που εμπλέκονται στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη ολοκληρωμένων ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, προκειμένου να επιτύχουν από κοινού συμφωνημένους και αμοιβαίως ωφέλιμους στόχους. Αποσκοπεί, επίσης, στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της κοινότητας των χρηστών και των δημιουργών των υπηρεσιών, καθιστώντας τις άμεσα διαθέσιμες, εύκολα αναγνωρίσιμες, προσβάσιμες και με επίκεντρο τον χρήστη.
Το μοντέλο διακυβέρνησης χαρακτηρίζεται από τις αρχές της συμμετοχικότητας και της συνδημιουργίας, εισάγοντας ένα πλαίσιο διαρκούς επικοινωνίας και συνεργασίας των συμμετεχόντων στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη διαλειτουργικών ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών.
β) από έναν Οδηγό Υλοποίησης για ολοκληρωμένες διαλειτουργικές υπηρεσίες. Στόχος του οδηγού εφαρμογής είναι να βοηθήσει τους δημόσιους φορείς να εφαρμόσουν το Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας, ώστε να διασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα των δημοσίων υπηρεσιών.
Η δομή του οδηγού εφαρμογής ακολουθεί τη ροή ενός απλού κύκλου ζωής εισαγωγής νέων υπηρεσιών. Η ροή ξεκινάει περιγράφοντας τον κύκλο ζωής ως ένα σύνολο πέντε φάσεων. Στη συνέχεια, περιγράφονται τα περιεχόμενα κάθε φάσης, ενώ για κάθε φάση παρέχεται μια σύντομη εισαγωγή και στη συνέχεια τα βήματα από τα οποία αποτελείται. Για κάθε βήμα δίνεται ο στόχος, οι εμπλεκόμενοι, οι απαιτούμενες ενέργειες, το αναμενόμενο αποτέλεσμα και, τέλος, οι απαιτήσεις του ΕΠΔ τις οποίες ικανοποιεί η υλοποίηση του συγκεκριμένου βήματος.
Βασικοί άξονες της καινοτόμας προσέγγισης σχεδιασμού και υλοποίησής του είναι οι:
ii) Δημόσια Συμμετοχή.
iii) Βιωσιμότητα μέσω δυναμικού μοντέλου διακυβέρνησης, το οποίο είναι ευέλικτο και μπορεί να αλλάζει και να προσαρμόζεται δυναμικά στις ανάγκες των δημοσίων φορέων.
iv) Λειτουργία Κοινότητας Διαλειτουργικότητας. Το βασικό αποτέλεσμα που μέχρι στιγμής έχει παραχθεί, είναι η ενεργοποίηση των εμπλεκομένων μελών και η συλλογή των απόψεων και των συστάσεών τους, γεγονός που θα οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη εφαρμογή του ΕΠΔ.
Η ανάπτυξη του νέου ΕΠΔ κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να εναρμονιστεί η χώρα με τις εθνικές και ευρωπαϊκές εξελίξεις (Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2020-2025 & νέο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας (EIF) αντίστοιχα). Η επίτευξη του στόχου αυτού θεωρείται κομβική, καθώς αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στις διαδικασίες σχεδιασμού, ανάπτυξης και αξιολόγησης των έργων ΤΠΕ, έτσι ώστε να επιταχυνθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας.
Εκτίμηση για 1000 άτομα στο δημόσιο τομέα (Διευθύνσεις Πληροφορικής Υπουργείων, Εποπτευόμενοι Φορείς που ασχολούνται με έργα πληροφορικής, Διαχειριστικές Αρχές κλπ)
1)Εναρμόνιση με την τελευταία έκδοση του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας (new EIF) που θεσπίστηκε το 2017 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και με τις ευρωπαϊκές δράσεις.
2) Eναρμόνιση με τη νέα ενισχυμένη Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Διαλειτουργικότητα και τον επερχόμενο Εφαρμοστικό Κανονισμό (Interoperable Europe Act).
3) Ενσωμάτωση εθνικής νομοθεσίας αναφορικά με θέματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
4) Συντονισμός φορέων: Με την εφαρμογή του ΕΠΔ οι δημόσιοι φορείς και οι αρμόδιες οργανικές τους μονάδες θα έχουν τη δυνατότητα να συντονιστούν καλύτερα σε όλα τα επίπεδα και να συμβάλουν αποτελεσματικότερα στον σχεδιασμό, στην υλοποίηση και στην αξιολόγηση μεγάλων οριζόντιων και τομεακών έργων, έχοντας ως κύριο μέλημα την παροχή πολιτοκεντρικώνδιαλειτουργικών υπηρεσιών.
5) Επίτευξη στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων: Η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025, που αποτελεί την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική, θέτει τη διαλειτουργικότητα στο επίκεντρο και προβλέπει μια σειρά από κατευθυντήριες αρχές, όπως είναι οι εξ ορισμού ψηφιακές υπηρεσίες, η διαλειτουργικότητα από τη φάση του σχεδιασμού, η εφαρμογή της Αρχής “Μόνον Άπαξ”, η επαναχρησιμοποίηση δομικών στοιχείων και λύσεων, οι διασυνοριακές υπηρεσίες και η απλούστευση διαδικασιών.
6) Προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις: Οι τεχνολογικές εξελίξεις, όπως τα μεγάλα δεδομένα, η τεχνητή νοημοσύνη και το διαδίκτυο των πραγμάτων είναι ραγδαίες. Καθώς η διαλειτουργικότητα αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση των εξελίξεων, το νέο ΕΠΔ αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Το νέο ΕΠΔ καλύπτει τις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας, καθώς και της κείμενης ευρωπαϊκής και ελληνικής νομοθεσίας. Παράλληλα, είναι συνοπτικό και στοχευμένο, ώστε να μπορεί να παράσχει κατευθυντήριες οδηγίες προς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (δημόσια διοίκηση, εταιρείες) αναφορικά με τον κύκλο ζωής των έργων ΤΠΕ. Το Πλαίσιο συνοδεύεται από ένα ολοκληρωμένο μοντέλο διακυβέρνησής του, το οποίο περιλαμβάνει κατάλληλο εποπτικό μηχανισμό που θα παρακολουθεί την εφαρμογή της διαλειτουργικότητας και σε μεταγενέστερο χρόνο θα μπορεί να ενσωματώνει δείκτες απόδοσης σε συνάρτηση με τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία. Επίσης, θα μπορεί να εναρμονίζεται με όλες τις απαιτούμενες αλλαγές που θα προκύπτουν από τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τη διαλειτουργικότητα, όπως αυτή θα διαμορφώνεται. Επιπρόσθετα, οι φορείς θα μπορούν να συμβουλεύονται το συνοπτικό οδηγό διαλειτουργικών υπηρεσιών που συμπληρώνει το Πλαίσιο, έτσι ώστε να επιτύχουν την αναμενόμενη διαλειτουργικότητα για τις υπηρεσίες που αναπτύσσουν ή που αξιολογούν.
1) Να συμβάλει στον καλύτερο συντονισμό των δράσεων για το σύνολο (100%) των φορέων για την επίτευξη υψηλής διαλειτουργικής ωριμότητας (διακυβέρνηση) και κατά συνέπεια στην εξοικονόμηση πόρων,
2) Να δημιουργήσει κοινά πλαίσια αναφοράς και συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα (θεσμικό, οργανωσιακό, σημασιολογικό, τεχνικό),
3) Να αποτελέσει έναν οδικό χάρτη ενεργειών για την επίτευξη σε ποσοστό 100% αδιάλειπτων, διαλειτουργικών ψηφιακών υπηρεσιών με πρακτικό και αποτελεσματικό τρόπο.
Το κόστος για την ανάπτυξη της καινοτομίας χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους και το ΠΔΕ. Το νέο ΕΠΔ διασφαλίζει τη βιωσιμότητά του μέσω διαρκούς επικαιροποίησης, η οποία επιτυγχάνεται με τη βοήθεια του μοντέλου διακυβέρνησής του και κατά συνέπεια με την πολυσυμμετοχικότητα. Λόγω αυτού, το κόστος συντήρησης αναμένεται να είναι ελάχιστο και προκύπτει κυρίως από τη διενέργεια ημερίδων, δράσεων εκπαίδευσης κλπ. Εξάλλου, μεταξύ άλλων στόχων του εγχειρήματος ήταν και η εξοικονόμηση πόρων.
Η εν λόγω καινοτομία δεν έχει τεθεί ακόμα σε εφαρμογή καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η θεσμοθέτησή της και συνεπώς δεν υπάρχουν μετρήσιμα ποσοτικά στοιχεία τη δεδομένη στιγμή. Ωστόσο, αναμένεται ότι η ανάπτυξη του ΕΠΔ θα συμβάλλει στα παρακάτω:
1) Ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων φορέων και κατά συνέπεια στη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας τους,
2) Αύξηση της παροχής αδιάλειπτων, πολιτοκεντρικών και αποτελεσματικών ψηφιακών υπηρεσιών, της αξιοπιστίας τους και της ικανοποίησης των χρηστών και εν γένει έργων ΤΠΕ που ενσωματώνουν διαλειτουργικότητες.
Η ανάπτυξη του νέου ΕΠΔ διακρίνεται σε 3 φάσεις:
1) Στρατηγικός Σχεδιασμός, με διάρκεια 6 μήνες. Στη φάση αυτή, έλαβε χώρα η εισήγηση για την αναγκαιότητα υλοποίησης της καινοτομίας από το αρμόδιο Τμήμα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Διαλειτουργικότητας της Δ/νσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Ο σχεδιασμός οριστικοποιήθηκε μέσα από συζητήσεις που ακολούθησαν μεταξύ στελεχών του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και της επιστημονικής ομάδας του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος, μεταξύ των οποίων υπεγράφη Προγραμματική Σύμβαση την 1/11/2021.
2) Υλοποίηση, με διάρκεια 7 μήνες. Σε αυτή τη φάση, που ξεκίνησε μετά την υπογραφή της σύμβασης διενεργήθηκε μελέτη των πλαισίων διαλειτουργικότητας κρατών-μελών της ΕΕ και τέθηκαν οι τελικοί σχεδιαστικοί άξονες του έργου. Ακολούθησε η υλοποίηση του έργου μέσω συνδιαμόρφωσης που συμπεριέλαβε διαβούλευση μέσω μικτής μεθοδολογίας (δομημένα ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις σε βάθος). Το νέο ΕΠΔ συνδιαμορφώθηκε με τη συνδρομή εμπειρογνωμόνων στο πεδίο της διαλειτουργικότητας, εκπροσώπων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, καθώς και εκπροσώπων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Το έργο ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2022 και παρουσιάστηκε δημόσια στο πλαίσιο ημερίδας στις 22/6/2022.
3) Θεσμοθέτηση του νέου Πλαισίου (σε εξέλιξη) Τον Ιούνιο 2022 ολοκληρώθηκε η υλοποίηση του νέου ΕΠΔ και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία θεσμοθέτησής του, ώστε να ακολουθήσει η εφαρμογή του σε εθνική βάση. Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί και η νέα Ψηφιακή Πύλη ΕΠΔ https://www.e-gif.gov.gr, η οποία φιλοξενεί το νέο Πλαίσιο και επιπλέον διαθέτει forum, μέσω του οποίου λαμβάνεται ανατροφοδότηση από τους ενδιαφερόμενους φορείς έτσι ώστε να προκύπτουν οι απαιτούμενες βελτιώσεις.
Το νέο ΕΠΔ καλύπτει τις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας, καθώς και της κείμενης ευρωπαϊκής και ελληνικής νομοθεσίας. Παράλληλα, είναι συνοπτικό και στοχευμένο, ώστε να μπορεί να παράσχει κατευθυντήριες οδηγίες προς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (δημόσια διοίκηση, εταιρείες) αναφορικά με τον κύκλο ζωής των έργων ΤΠΕ. Το Πλαίσιο συνοδεύεται από ένα ολοκληρωμένο μοντέλο διακυβέρνησής του, το οποίο περιλαμβάνει κατάλληλο εποπτικό μηχανισμό που θα παρακολουθεί την εφαρμογή της διαλειτουργικότητας και σε μεταγενέστερο χρόνο θα μπορεί να ενσωματώνει δείκτες απόδοσης σε συνάρτηση με τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία. Επίσης, θα μπορεί να εναρμονίζεται με όλες τις απαιτούμενες αλλαγές που θα προκύπτουν από τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τη διαλειτουργικότητα, όπως αυτή θα διαμορφώνεται. Επιπρόσθετα, οι φορείς θα μπορούν να συμβουλεύονται το συνοπτικό οδηγό διαλειτουργικών υπηρεσιών που συμπληρώνει το Πλαίσιο, έτσι ώστε να επιτύχουν την αναμενόμενη διαλειτουργικότητα για τις υπηρεσίες που αναπτύσσουν ή που αξιολογούν.
Για την ανάπτυξη του νέου ΕΠΔ, υπεγράφη την 1/11/2021 Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του «Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (Δι.Πα.Ε.)». Τα παραπάνω συμβαλλόμενα μέρη συνεργάστηκαν για: ● Την παροχή του συνόλου της απαιτούμενης πληροφόρησης σε επίπεδο νομοθεσίας και διαδικασιών σε όλα τα στάδια επεξεργασίας των επιμέρους δράσεων. ● Την εξασφάλιση της απρόσκοπτης διαθεσιμότητας και συνεργασίας των εκπροσώπων στην Ομάδα Έργου προκειμένου να υλοποιηθούν επιτυχώς οι προκαθορισμένες δράσεις. ● Τον ορισμό εκπροσώπων για τις υπο–ομάδες εργασίας, οι οποίες θα εξειδικευτούν ανάλογα με τη φύση και το αντικείμενο των επιμέρους δράσεων και την εξασφάλιση της απρόσκοπτης διαθεσιμότητάς τους.
Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος (ΕΥ) του έργου εκ μέρους του ΔΙΠΑΕ ήταν ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Διεθνούς Πανεπιστημίου (Δι.Πα.Ε.) κ. Κωνσταντίνος Ράντος. Η Ομάδα Έργου, η οποία ανέλαβε να υλοποιήσει το φυσικό αντικείμενο του έργου ήταν: i. Κωνσταντίνος Ράντος, Αν. Καθηγητής Δι.Πα.Ε., ii. Βασίλειος Περιστέρας, Επ. Καθηγητής Δι.Πα.Ε., iii. Ανδρέας Παπαδάκης, Καθηγητής, ΑΣΠΑΙΤΕ, iv. Ευθύμιος Ταμπούρης, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Η Ομάδα Έργου επικουρήθηκε από τους Ακαδημαϊκούς κ. Κωνσταντίνο Ταραμπάνη, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, κα Τέτα Σταμάτη, Επίκουρη Καθηγήτρια του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και κα Αναστασία Παπαστυλιανού, Υπεύθυνη Σπουδών και Έρευνας του Τμήματος Ψηφιακής Πολιτικής ΕΣΔΔΑ, καθώς και από επιστημονικά στελέχη των συνεργαζόμενων πανεπιστημίων και από ομάδα στελεχών του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ο συντονισμός της υλοποίησης της καινοτομίας έγινε από το Τμήμα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Διαλειτουργικότητας, της Δ/νσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών (ΓΓΨΔΑΔ).
Επιπρόσθετα, για τις ανάγκες σχεδιασμού του έργου, πραγματοποιήθηκαν συνεργασίες με δημόσιους φορείς, όπως το Υπουργείο Ανάπτυξης, το Υπουργείο Εσωτερικών, το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Μεταφορών, με ιδιωτικές εταιρείες, όπως η Unisystems M.A.E., η Deloitte Greece, ο ΟΤΕ και η ADACOM S.A., καθώς και τα τραπεζικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα όπως το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Κέντρο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης) και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, τα οποία συνέβαλαν στον σχεδιασμό του νέου ΕΠΔ μέσω υποβολής στοχευμένων ερωτηματολογίων και προσωπικών συνεντεύξεων. Ειδικότερα, υπεβλήθησαν 84 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια από 50 φορείς και διεξήχθησαν 10 συνεντεύξεις σε βάθος, με εκπροσώπους φορέων που διαθέτουν υψηλό επίπεδο ωριμότητας της διαλειτουργικότητας.
Το νέο ΕΠΔ είναι ένα έργο, το οποίο σχεδιάστηκε με διαδικασίες συνδιαμόρφωσης, προκειμένου να ληφθεί υπόψη η εμπειρία των εμπειρογνωμόνων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε θέματα διαλειτουργικότητας. Αυτό αποτελεί και ένα από τα καινοτόμα στοιχεία στο συγκεκριμένο εγχείρημα και με τη λειτουργία της κοινότητας διαλειτουργικότητας θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του πλαισίου και θα συμβάλει στην άμεση και εφαρμογή του.
Ο σχεδιασμός του νέου ΕΠΔ έγινε με έναν πολύ πρωτότυπο και ιδιαιτέρως εποικοδομητικό για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη τρόπο, καθώς στηρίχθηκε κυρίως στη συμμετοχικότητα και τη συνδιαμόρφωση, γεγονός που προσέφερε σε όλους πολύτιμες εμπειρίες και γνώσεις, μέσω της ανταλλαγής χρήσιμων απόψεων και βέλτιστων πρακτικών.
Yποστήριξη της ανάπτυξης καινοτομίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση μέσω της δημιουργίας ενός δυναμικού οικοσυστήματος.
Ο ιστότοπός μας χρησιμοποιεί cookies για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και την εξατομίκευση του περιεχομένου.