Το Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς ανέπτυξε καινοτομία η οποία αφορά «Πρόγραμμα περιεγχειρητικής διαχείρισης αίματος ασθενούς- PatientBloodManagement (PBM)». Η ανάγκη για εφαρμογή προγραμμάτων PBM έχει διατυπωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από το 2010. Το Πρόγραμμα PBM αφορά ασθενείς με προγραμματισμένο χειρουργείου, όπου απαιτείται ο εργαστηριακός έλεγχος του ασθενούς που περιλαμβάνει και την εξέταση της αιμοσφαιρίνης του, 2 εβδομάδες τουλάχιστον πριν το χειρουργείο. Το Πρόγραμμα PBM έχει αναπτυχθεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Έτσι γίνεται διάγνωση τυχόν αναιμίας του ασθενούς και δίνεται η δυνατότητα χρονικά έγκαιρης αποκατάστασης της αναιμίας που θα διαγνωστεί προεγχειρητικά.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
Η Υπηρεσία PBM εφαρμόζεται ως διαδικασία για πρώτη φορά στην ελληνική πραγματικότητα. Συμμετέχουν τα όργανα του νοσοκομείου, το Επιστημονικό Συμβούλιο και ο Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας και αποτελείται από:
α) Εξωτερικό Ιατρείο PBM , που στελεχώνεται από δύο (2) επισκέπτριες υγείας,
β) Ιατρούς της Νοσοκομειακής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας που πραγματοποιούν εκτίμηση αναιμίας και παρέχουν συμβουλευτική για εξατομικευμένα περιεγχειρητικά μέτρα,
γ) Χειρουργικό Τομέα,
δ) Αναισθησιολογικό Τομέα.
Η προστιθέμενη αξία της καινοτομίας αφορά την αύξηση της ασφάλειας των ασθενών (PatientSafety), την συμβολή στην επίτευξη της επάρκειας αίματος (η χώρα εισάγει ανά έτος 25.000 μονάδες αίματος από τον ελβετικό Ερυθρό Σταυρό, αξίας 5.000.000 $) και κατά συνέπεια στο οικονομικό όφελος του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
34 ασθενείς το 2021
Οι βασικότεροι λόγοι ανάπτυξης της καινοτομίας είναι:
Κύριοι στόχοι της καινοτομίας είναι:
Στο αρχικό στάδιο και μέχρι την πλήρη ανάπτυξη της καινοτομίας απασχολούνταν δύο (2) Επισκέπτες Υγείας για πέντε (5) ώρες την εβδομάδα και δύο (2) Ιατροί για έξι (6) ώρες την εβδομάδα.
Το κόστος ελέγχου της αιμοσφαιρίνης του ασθενούς για τον εντοπισμό των ασθενών με αναιμία, με POC Αιμοσφαιρινόμετρο στα Εξωτερικά χειρουργικά ιατρεία είναι μόνο η τιμή της κυβέτας (αναλώσιμο)=0,33 ευρώ ανά άτομο, ποσό που θεωρείται αμελητέο.
Με την εφαρμογή του Προγράμματος που το 2021 παρείχε τις υπηρεσίες του σε 34 ασθενείς με προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση, έχει επιτευχθεί και παρατηρείται σταδιακή αύξηση του αριθμού των ασθενών που προσέρχονται ανά έτος (το 2021: 34 ασθενείς, το 2020: 18 ασθενείς, το 2019: 15 ασθενείς).
Με την προσπάθεια εφαρμογής ορθών πρακτικών «OptimalBloodUse" που αποτελεί μέρος του PBM, το τμήμα της Αιμοδοσίας του Γ.Ο.Ν.Κ. "ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ" έχει πετύχει τα εξής αποτελέσματα:
Ο μικρός αριθμός των ασθενών, δεν επιτρέπει ακόμα την καταγραφή της ελάττωσης των αρνητικών κλινικών επιπτώσεων της μετάγγισης και της ελάττωσης του κόστους της νοσηλείας των ασθενών στο νοσοκομείο, ωστόσο σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο εξωτερικό (Υπουργείο Υγείας στη Δυτική Αυστραλία) σε 605.000 περίπου ασθενείς την περίοδο 2008- 2014 η εφαρμογή συστήματος PBM έχει καταγράψει εξοικονόμηση περίπου 115 εκατομμυρίων $ λόγω μείωσης κόστους υλικών και χρόνου για μεταγγίσεις.
Πηγή έμπνευσης για τον σχεδιασμό της καινοτομίας, στον οποίο συμμετείχαν δύο (2) Ιατροί Αιματολόγοι που υπηρετούν στην ΝΥ Αιμοδοσίας του φορέα, ήταν η γενικότερη διεθνής εμπειρία από ανάλογες πρακτικές σχετικά με την περιεγχειρητική διαχείριση του αίματος, που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επωφελείς και αποτελεσματικές. Αρχικά, μελετήθηκαν οι Διεθνείς Συστάσεις Παροχής Υπηρεσίας PBM από σχετική βιβλιογραφία και ιδιαίτερα οι οδηγίες εφαρμογής PBM από την ΕΕ τόσο για τα κράτη μέλη όσο και ανεξάρτητα για τα νοσοκομεία. Οι διεθνείς οδηγίες προσαρμόσθηκαν στην ελληνική πραγματικότητα λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες ιδιαίτερες συνθήκες πχ απουσία διασύνδεσης πρωτοβάθμιας-τριτοβάθμιας περίθαλψης. Για τον σχεδιασμό της καινοτομίας εφαρμόστηκε το πρότυπο Διαχείρισης Ποιότητας ISO 9001-2015 και οι αρχές της Διαχείρισης Κινδύνων (RiskManagement). Κατά το στάδιο του σχεδιασμού πραγματοποιήθηκαν επίσης ανακοινώσεις σε συνέδρια και ομιλίες, όπως η 23η Εθνική Συνάντηση για την Αιμοεπαγρύπνιση.
Ενέργειες για την υλοποίηση της καινοτομίας:
Κατά το στάδιο της πειραματικής εφαρμογής, αρχικά αναπτύχθηκε πρωτόκολλο διαχείρισης ασθενών προγραμματισμένων χειρουργείων. Επίσης, πραγματοποιήθηκε στελέχωση του Εξωτερικού Ιατρείου PBM με δύο (2) επισκέπτριες Υγείας και στελέχωση ιατρείου PBM με δύο (2) Αιματολόγους- Ιατρούς Αιμοδοσίας. Η ανεύρεση του ανθρώπινου δυναμικού έγινε κυρίως μέσα από το δυναμικό της ΝΥ Αιμοδοσίας και το κόστος εξέτασης POC ανέλαβε η Αιμοδοσία που έχει τον σχετικό εξοπλισμό (κόστος ανά ασθενή 0,33 ευρώ).
Η καινοτομία στο στάδιο της διάδοσής της υιοθετήθηκε χωρίς αντιδράσεις, ενώ έχει γίνει επικοινωνία στο εσωτερικό του φορέα. Η χρήση εσωτερικού δικτύου επικοινωνίας με παρουσιάσεις, με διανομή έντυπου υλικού, ενημερωτικά – υπηρεσιακά σημειώματα και σεμινάρια. Στο εξωτερικό του φορέα γίνεται επικοινωνία της καινοτομίας μέσω έντυπου υλικού, της ιστοσελίδας του φορέα, συνεδρίων, εκδηλώσεων, ημερίδων, παρουσιάσεων σε ομάδες εργασίας και σεμιναρίων. Ο φορέας έχει συμμετάσχει στη διάδοση της καινοτομίας με μεταφορά γνώσεων και στοιχείων, παραδίδοντας το πρωτόκολλο που αναπτύχθηκε για την εφαρμογή της καινοτομίας αυτούσιο σε άλλες Νοσοκομειακές Μονάδες (Αρεταίειο, Παν. Νοσοκομείο Λάρισας, Γ.Κ.Α. Γ. Γεννηματάς, Γενικό Νοσοκομείο Βόλου).
Συγκεκριμένα, ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν για την διάδοση της καινοτομίας είναι:
Τον Ιανουάριο του 2022, προκειμένου για την καλύτερη λειτουργία και εφαρμογή της καινοτομίας, οι εκπρόσωποι του πρωτοκόλλου από τις αντίστοιχες νοσοκομειακές μονάδες παρακολούθησαν από κοινού σεμινάριο πιστοποίησης ΕΝ ISO 15224 για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου PBM σε προγραμματισμένα χειρουργεία.
Το αίτημα του τμήματος για έναρξη συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νοσοκομείων PBM υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης (PBMNetworkCoordinationCentre, UniversityHospitalFrankfurt) στις αρχές του 2021, ανεστάλη λόγω αναπροσαρμογών στις προτεραιότητες που έθεσε το Σύστημα Υγείας της Γερμανίας λόγω της πανδημίας COVID-19 αλλά αναμένεται να συνεχιστεί.
Κατά την εφαρμογή του προγράμματος εμφανίζονται προβλήματα, με κυριότερο το γεγονός ότι το πρωτόκολλο απαιτεί έλεγχο αναιμίας του ασθενούς κατά την πρώτη επίσκεψη στο εξωτερικό χειρουργικό ιατρείο, ώστε να γίνεται έγκαιρα η θεραπευτική αντιμετώπιση της αναιμίας. Ο έλεγχος αυτός όμως συχνά δεν πραγματοποιείται. Η Υπηρεσία Αιμοδοσίας αντιμετωπίζει το πρόβλημα ελέγχοντας την αιμοσφαιρίνη (Hb) των ασθενών την ημέρα του χειρουργείου και αποφασίζει τις θεραπευτικές πρακτικές αντιμετώπισης αναιμίας/σιδηροπενίας, μετά από συνεννόηση με τον θεράποντα χειρουργό. Πρόβλημα αποτελεί επίσης το γεγονός ότι ποσοστό των ασθενών που προσέρχονται στο ιατρείο είναι ακόμα χαμηλό (περίπου 7%) και εντείνονται οι προσπάθειες διάχυσης της πρακτικής εντός του νοσοκομείου. Μια λύση θα ήταν να απαιτείται η δήλωση από τον θεράποντα ιατρό στην πλατφόρμα για την λίστα των χειρουργείων ότι έχει πραγματοποιηθεί ο απαραίτητος εργαστηριακός έλεγχος.
Απαραίτητες προϋποθέσεις για την λειτουργία και την βιωσιμότητα της καινοτομίας είναι σε επίπεδο νοσοκομειακής οργάνωσης, η δέσμευση της Διοίκησης και σε εθνικό επίπεδο η δέσμευση των αρμόδιων αρχών, των επιστημονικών εταιρειών, των οργανώσεων των ασθενών. Ωστόσο, η εφαρμογή της επίσης καταδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω εναρμόνιση της χώρας με τις ευρωπαϊκές συστάσεις και πρακτικές, καθώς κρίνεται απαραίτητη η θεσμοθέτησή της μέσω της νομοθεσίας, προκειμένου για την διασφάλιση της εφαρμογής της.
Μέσω της εφαρμογής της καινοτομίας, που πραγματοποιήθηκε με δια-τμηματική συνεργασία, έχει επιτευχθεί αυτονομία του φορέα σε ανάγκες αίματος, κλινικό όφελος και ικανοποίηση για τον ασθενή. Η χώρα έχει επενδύσει μονομερώς στην αύξηση της συλλογής του αίματος, έχοντας πολύ καλό δείκτη συλλογής αίματος μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά υπολείπεται στην εφαρμογή οργανωμένων πρακτικών περιορισμού των μεταγγίσεων (σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα θα έπρεπε να επαρκούν οι αιμοληψίες). Με την πρακτική PBM οι μεταγγίσεις χορηγούνται σε αυτούς που τις έχουν πραγματικά ανάγκη, γεγονός που επιφέρει σημαντικά οφέλη τόσο για τον ίδιο τον ασθενή όσο και για την νοσοκομειακή μονάδα και συνολικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Yποστήριξη της ανάπτυξης καινοτομίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση μέσω της δημιουργίας ενός δυναμικού οικοσυστήματος.
Ο ιστότοπός μας χρησιμοποιεί cookies για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και την εξατομίκευση του περιεχομένου.