Η καινοτομία του Γενικού Νοσοκομείου Αττικής «ΚΑΤ» αφορά την ανάπτυξη συστήματος πρόληψης των πτώσεων νοσηλευόμενων ασθενών μέσα από χρήση εργαλείων με βάση το ερευνητικό θεραπευτικό πρωτόκολλο και τη συνεργασία φυσικοθεραπευτικής και νοσηλευτικής υπηρεσίας. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει 1) καταγραφή των πτώσεων σε χρονικά διαστήματα 3-6 μηνών 2) εκπαίδευση του προσωπικού του Νοσοκομείου πάνω στα εργαλεία πρόληψης, όπως η κλίμακα MORSE για αξιολόγηση του κινδύνου πτώσης 3) ενημέρωση των ασθενών για συμμόρφωση στις οδηγίες που αφορούν την εφαρμογή του συστήματος.
Ένα τέτοιο σύστημα αποτελεί καινοτομία καθώς θα αναπτυχθεί και εφαρμοστεί για πρώτη φορά στο ελληνικό δημόσιο σύστημα υγείας.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες ποιότητας στη φροντίδα υγείας είναι η ασφάλεια των ασθενών (JCAHO, 2000), που ορίζεται ως ο βαθμός στον οποίο το ρίσκο μιας μεσολάβησης και το ρίσκο στο περιβάλλον φροντίδας μειώνονται για τον ασθενή και τους λοιπούς εμπλεκόμενους. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η υψηλής ποιότητας περίθαλψη πρέπει να διαθέτει μεταξύ άλλων, τα χαρακτηριστικά της μείωσης των κινδύνων για τους ασθενείς και την τελική θετική επίδραση στο επίπεδο υγείας του ασθενούς (WHO 2000). Οι πτώσεις που συμβαίνουν σε νοσηλευόμενους ασθενείς αποτελούν μια συχνή και σοβαρή απειλή για την ασφάλεια των ασθενών (Oliver, 2010) και θεωρούνται από τα κυρίαρχα συμβάντα που σχετίζονται με θέματα ασφαλείας στα γενικά νοσοκομεία. Η εφαρμογή του συστήματος θα συμβάλλει
Aσθενείς τρίτης ηλικίας
80 -100 νοσηλευτές του Νοσοκομείου από τουλάχιστον 5 κλινικές. Ο αριθμός των νοσηλευόμενων ασθενών του ΓΝΑ " ΚΑΤ" θα εξαρτηθεί από το χρόνο πραγματοποίησης της μελέτης (3 μήνες, 6 μήνες)
Βασικοί λόγοι ανάπτυξης της καινοτομίας είναι:
1) Η επίτευξη του στρατηγικής του Νοσοκομείου για διασφάλιση της ποιότητας περίθαλψης και της ασφάλειας των νοσηλευομένων ασθενών, που εξαιτίας της έλλειψης των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων ενδέχεται να τελούν υπό απειλή. 2) Η διεθνής πρόκληση για αντιμετώπιση του προβλήματος των πτώσεων των νοσηλευομένων ασθενών, οι οποίες αποτελούν ένα παγκόσμιο πρόβλημα στην υγειονομική περίθαλψη με σημαντικές συνέπειες (επιδείνωση υγείας, θάνατοι, κόστος νοσηλείας).
Για τον έλεγχο της συχνότητας των πτώσεων των νοσηλευομένων ασθενών θα γίνεται μέτρηση των πτώσεων σε όλους τους ασθενείς του νοσοκομείου ΓΝΑ "ΚΑΤ" μέσα σε χρονικό διάστημα 3 ή 6 μηνών, με εβδομαδιαία καταγραφή σε όλες τις κλινικές του νοσοκομείου. Ταυτόχρονα, θα χρησιμοποιηθούν εργαλεία πρόληψης των πτώσεων μέσω της προστασίας των ασθενών από άσκοπη και ριψοκίνδυνη κινητικότητα, της ενημέρωσης και εκπαίδευσης του προσωπικού το οποίο αντίστοιχα στη συνέχεια με τη μορφή πυραμίδας θα ενημερώνει και θα εκπαιδεύει τους ασθενείς με την είσοδό τους στο νοσοκομείο. Ο ρόλος και η σημασία της εκπαίδευσης των ασθενών πηγάζει από την παραδοχή ότι πολλοί ασθενείς δεν συνειδητοποιούν τον κίνδυνο (Deandrea, Bravi, Turati, Lucenteforte, La Vecchia, Negri, 2013, Rush et al, 2009, Shuman et al, 2016). Η εκπαίδευση των ασθενών αποτελεί μια στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτού του κενού, με σκοπό την αύξηση της συμμετοχή τους σε προγράμματα πρόληψης πτώσεων (Oliver et al, 2010, Hitcho et al, 2004). Επιπλέον η εκπαίδευση των ασθενών είναι σημαντική γιατί μπορεί να υπάρξει αναντιστοιχία μεταξύ του αντιληπτού και του πραγματικού κινδύνου πτώσεων κατά την παραμονή τους στο νοσοκομείο.
H σημασία της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης είναι σημαντική, γιατί, όπως καταγράφεται και στη βιβλιογραφία, κάποιοι ασθενείς φαίνεται να υιοθετούν ριψοκίνδυνες συμπεριφορές που αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων (Haines et al, 2012), όπως μη πατώντας το κουδούνι κλήσης όταν χρειάζεται να επισκεφτούν την τουαλέτα (Dykes et al, 2009), ή να μην περιμένουν το νοσηλευτικό προσωπικό προκειμένου να επιχειρήσουν να κινητοποιηθούν, στην περίπτωση που έχει κριθεί επισφαλής η βάδιση τους χωρίς επίβλεψη (Carroll, Dykes, Hurley, 2010).
Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις, οι ασθενείς αναφέρουν ότι η παρουσία τους στο νοσοκομειακό περιβάλλον, τους προσδίδει αίσθημα ασφάλειας, παρότι οι ίδιοι διατρέχουν πραγματικά υψηλό κίνδυνο πτώσης (Shuman et al, 2016, Haines et al, 2012). Αν και η ανάληψη κινδύνου δεν είναι πάντα προβληματική, γίνεται επικίνδυνη όταν είναι υπερβολική, ακόμα και στο υποστηριζόμενο περιβάλλον του νοσοκομείου (Haines et al, 2012).
Η ανάπτυξη του συστήματος πρόληψης στοχεύει:
Για την υλοποίηση της καινοτομίας απαιτείται χρηματοδότηση πoυ θα αφορά την υπερωριακή αμοιβή των νοσηλευτών που θα συμμετέχουν στην εφαρμογή του συστήματος. Κατά το στάδιο του σχεδιασμού απασχολήθηκαν 3 στελέχη του Νοσοκομείου ειδικότητας Νοσηλευτών και Φυσικοθεραπευτών. Η καθημερινή παρουσία των φυσικοθεραπευτών και των νοσηλευτών σε όλες τις κλινικές του νοσοκομείου για την παροχή του καθημερινού τους έργου, διευκολύνει την εφαρμογή της καινοτομίας. Ως εκ τούτου η εφαρμογή της καινοτομίας δύναται να πραγματοποιηθεί με την οικονομική ενίσχυση των συμμετεχόντων σε συνέχεια του ωραρίου τους - εν είδη επιβράβευσης - όπως γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις των χωρών που αναλαμβάνουν τέτοιου είδους ερευνητικές πρωτοβουλίες και καινοτομίες, που στοχεύουν στη βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών, αναβάθμιση της ποιότητας και αύξηση και προάσπιση της ασφάλειας των ασθενών.
Η εκτίμηση για τα άμεσα αποτελέσματα συσχετίζεται με την αναγκαία γνώση και ανάλυση του προβλήματος της εμφάνισης των πτώσεων η οποία σε αυτό το στάδιο δεν έχει πραγματοποιηθεί, ωστόσο η εφαρμογή του νέου ερευνητικού πρωτοκόλλου αναμένεται να οδηγήσει σε
Μετρήσιμα ποσοτικά αποτελέσματα αναμένονται να διαφανούν με την έναρξη της φάσης υλοποίησης.
Ο αρχικός σχεδιασμός περιλάμβανε μόνο τη διερεύνηση και την καταγραφή της σοβαρότητας ή μη του προβλήματος και πραγματοποιήθηκε από τον Ιούλιο του 2022 έως το Φεβρουάριο του 2023, με την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σε μορφή μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας (Τσόγκα Θεανώ) που είναι κατατεθειμένη στο αποθετήριο της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Στη συνέχεια εξελίχθηκε σε έργο καινοτομίας όταν διαφάνηκε η σοβαρότητα και οι επιπτώσεις του προβλήματος στους νοσηλευόμενους ασθενείς αλλά και η διεθνής ανάγκη εξεύρεσης νέων λύσεων και προτάσεων. Η καινοτομία θα εφαρμοστεί με διεπιστημονική συνεργασία του Τμήματος Φυσικοθεραπείας και 2 τομέων της Νοσηλευτικής Διεύθυνσης και των αντίστοιχων προϊσταμένων νοσηλευτικών τμημάτων. Η εκπαίδευση των εργαζομένων, η συγκρότηση των υπεύθυνων ομάδων και η εκπαίδευση των ασθενών θα γίνει στη φάση της υλοποίησης. Η αξιολόγηση της εφαρμογής του συστήματος θα αφορά τα ποσοστά πτώσεων, τα οποία εκφράζονται και μετρούνται διεθνώς ανά 1.000 ημέρες νοσηλείας.
Σε αυτό το στάδιο έχουν γίνει συναντήσεις και συζητήσεις για τη δυνατότητα υλοποίησης καθώς και σχέδιο δράσης με τις αντίστοιχες ομάδες εργασίας. Η καινοτομία δεν έχει προχωρήσει ακόμα στο στάδιο της εφαρμογής λόγω έλλειψης της αναγκαίας χρηματοδότησης.
Για τον έλεγχο της συχνότητας των πτώσεων των νοσηλευομένων ασθενών θα γίνεται μέτρηση των πτώσεων σε όλους τους ασθενείς του νοσοκομείου ΓΝΑ "ΚΑΤ" μέσα σε χρονικό διάστημα 3 ή 6 μηνών, με εβδομαδιαία καταγραφή σε όλες τις κλινικές του νοσοκομείου. Ταυτόχρονα, θα χρησιμοποιηθούν εργαλεία πρόληψης των πτώσεων μέσω της προστασίας των ασθενών από άσκοπη και ριψοκίνδυνη κινητικότητα, της ενημέρωσης και εκπαίδευσης του προσωπικού το οποίο αντίστοιχα στη συνέχεια με τη μορφή πυραμίδας θα ενημερώνει και θα εκπαιδεύει τους ασθενείς με την είσοδό τους στο νοσοκομείο. Ο ρόλος και η σημασία της εκπαίδευσης των ασθενών πηγάζει από την παραδοχή ότι πολλοί ασθενείς δεν συνειδητοποιούν τον κίνδυνο (Deandrea, Bravi, Turati, Lucenteforte, La Vecchia, Negri, 2013, Rush et al, 2009, Shuman et al, 2016). Η εκπαίδευση των ασθενών αποτελεί μια στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτού του κενού, με σκοπό την αύξηση της συμμετοχή τους σε προγράμματα πρόληψης πτώσεων (Oliver et al, 2010, Hitcho et al, 2004). Επιπλέον η εκπαίδευση των ασθενών είναι σημαντική γιατί μπορεί να υπάρξει αναντιστοιχία μεταξύ του αντιληπτού και του πραγματικού κινδύνου πτώσεων κατά την παραμονή τους στο νοσοκομείο.
H σημασία της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης είναι σημαντική, γιατί, όπως καταγράφεται και στη βιβλιογραφία, κάποιοι ασθενείς φαίνεται να υιοθετούν ριψοκίνδυνες συμπεριφορές που αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων (Haines et al, 2012), όπως μη πατώντας το κουδούνι κλήσης όταν χρειάζεται να επισκεφτούν την τουαλέτα (Dykes et al, 2009), ή να μην περιμένουν το νοσηλευτικό προσωπικό προκειμένου να επιχειρήσουν να κινητοποιηθούν, στην περίπτωση που έχει κριθεί επισφαλής η βάδιση τους χωρίς επίβλεψη (Carroll, Dykes, Hurley, 2010).
Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις, οι ασθενείς αναφέρουν ότι η παρουσία τους στο νοσοκομειακό περιβάλλον, τους προσδίδει αίσθημα ασφάλειας, παρότι οι ίδιοι διατρέχουν πραγματικά υψηλό κίνδυνο πτώσης (Shuman et al, 2016, Haines et al, 2012). Αν και η ανάληψη κινδύνου δεν είναι πάντα προβληματική, γίνεται επικίνδυνη όταν είναι υπερβολική, ακόμα και στο υποστηριζόμενο περιβάλλον του νοσοκομείου (Haines et al, 2012).
Για την ανάπτυξη του συστήματος πρόληψης των πτώσεων το Νοσοκομείο συνεργάζεται με την Σχολή Δημόσιας Υγείας του ΠΑΔΑ – και πιο συγκεκριμένα την Αν. Καθηγήτρια κυρία Παπανικολάου Βασιλική που θα διαδραματίζει ρόλο συμβουλευτικό. Η διεπιστημονική συνεργασία του Τμήματος Φυσικοθεραπείας με τομείς της Νοσηλευτικής Διοίκησης θα περιλαμβάνει την ενημέρωση του νοσηλευτικού προσωπικού για όλο το ερευνητικό πρωτόκολλο αλλά και τη συμμετοχή και συνεισφορά του νοσηλευτικού και φυσικοθεραπευτικού προσωπικού σε όλα τα στάδια της εφαρμογής της καινοτομίας.
Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα για συνεργασία με τον ΟΔΙΠΥ που θα αφορά κυρίως υπηρεσίες συμβουλευτικής σχετικά με την ανάπτυξη των εργαλείων για την υλοποίηση του συστήματος.
Τα προβλήματα που αναμένεται να εμφανιστούν συσχετίζονται κυρίως με την σοβαρή υποστελέχωση και το υφιστάμενο φόρτο εργασίας του προσωπικού. Αναμένεται να αντιμετωπιστούν με την υπερωριακή – εκτός ωραρίου εργασίας- συμμετοχή του ανθρώπινου δυναμικού στο πρόγραμμα καινοτομίας.
Η βασική προϋπόθεση για την επιτυχία και την βιωσιμότητα της καινοτομίας είναι η ύπαρξη των απαραίτητων πόρων (χρηματοδότηση, νοσηλευτικό προσωπικό) καθώς και η εφαρμογή του κατάλληλου προγράμματος εκπαίδευσης του προσωπικού και των ασθενών προκειμένου για την αποτελεσματική εφαρμογή του συστήματος.
Η ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων και εφαρμογών στο δημόσιο τομέα και συγκεκριμένα στον ευαίσθητο χώρο της υγείας αποτελεί αφενός πρόκληση, αφετέρου υποχρέωση για τη συμβολή στη βελτίωση της ποιότητας παροχής υπηρεσιών υγείας. Η ανάπτυξη της καινοτομίας αναμένεται να έχει σημαντικό όφελος για τους ασθενείς και για το φορέα και μπορεί στη συνέχεια να υιοθετηθεί ως καλή πρακτική από τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας της χώρας.
Yποστήριξη της ανάπτυξης καινοτομίας στην ελληνική δημόσια διοίκηση μέσω της δημιουργίας ενός δυναμικού οικοσυστήματος.
Ο ιστότοπός μας χρησιμοποιεί cookies για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και την εξατομίκευση του περιεχομένου.